Een miljoen ideeën

Foto: Carlijn van den Broek

Laat mij maar ideeën bedenken. Maakt niet uit voor wat. Ik weet talloze plannen te bedenken, voordat jij je vraag hebt afgemaakt. Mijn collega’s beginnen dit ook te merken. Ik ben een dankbare bron voor nieuwe plannen, maar heb soms ook een beetje de rem nodig. Want het gevaar is, dat ik ook alle ideeën wil uitwerken, en daar is niet altijd genoeg tijd voor.

Gedachten en ideeën

Mijn hoofd tolt af en toe van de hoeveelheid gedachten die er in omgaan. Voor brainstorms is dat heel fijn. Gooi er een muntje in en ik draai, zei een collega al gekscherend. Ik heb altijd talloze ideeën en inzichten om te delen. Mijn gedachten werken associatief, ik zie iets en heb een associatie met het gevoel, een woord, kleur, structuur, noem maar op. Van het éne idee hop ik naar het andere. Of ik tien minuten of een dag de tijd heb, de ideeën drogen zelden op!

Hé, ’n idee!

Vaak komen mijn ideeën ineens opzetten. Ik noteer ze dan in een opschrijfboekje, een lijstje op de computer of ik deel ze gelijk met iemand. Meestal kan ik mijn enthousiasme niet voor me houden dus roep ik een willekeurig idee, waarna ik moet uitleggen waar deze ingeving op slaat en wie er wat mee kan of moet. In mijn directe omgeving zijn mensen dit van me gewend, maar op het werk is het soms lastig om de energie op de juiste manier te kanaliseren en soms te kiezen voor opschrijven in plaats van uitroepen.

Wat wèl, wat niet?

Niet alle ideeën die ik heb zijn goed, handig en uitvoerbaar. Sommige plannen werken niet of nu niet, dus die moet ik na enige overweging schrappen of vooruit schuiven. Het lastige is dat ik ook veel ideeën heb die wel redelijk tot goed zijn. Hoe ga ik daarin bepalen wat ik wel en niet wil doen? Wat heeft prioriteit of de grootste kans van slagen? Ik vind het soms erg lastig om te schiften en maar een deel werkelijk uit te voeren. Het liefst pak ik alle ideeën op en ga ik er als een wervelwind mee aan de slag. Leuk! Gaaf! Spannend! Maar handig en haalbaar? Helaas niet. Dan is het een kwestie van loslaten en dat blijkt niet mijn sterkste punt.

Ideeën loslaten

De afgelopen tijd heb ik heel hard gewerkt om op de planning voor te lopen en een nieuwe routine te implementeren. Elke dag had ik talloze dingen staat die nu uitgevoerd moeten worden en die ter voorbereiding zijn. De eindeloze lijst met ideeën was handig om uit te putten en alle artikelen op te baseren waar ik mee aan de slag was. Maar nu is het zaak om prioriteiten op orde te houden en sommige ideeën los te laten. Wat nu niet kan, lukt of handig is, daar hoef ik nu niks mee. Dat maakt het geen slecht idee, maar het geeft wel ruimte om me te focussen. Ook heel belangrijk!

Vraag het de professional: ADHD en werk

Niet elke werkomgeving is gemaakt om het beste uit een werknemer met ADHD te halen. Stressvolle situaties of juist vervelling kunnen veel vergen, vergeetachtigheid of impulsief roepen wat je voor de mond komt kan problemen opleveren. Hoe ga je daar nou succesvol mee om? Arda Nieboer is coach bij ADHD-Praktijk in Arnhem en geeft slimme tips om beter mee te komen op het werk.

ADHD-coach met ADHD

Arda is gecertificeerd ADHD-coach voor volwassenen en heeft een eigen praktijk. Daarnaast is heeft ze zelf ADHD en weet dus als geen ander welke valkuilen de kop opsteken. Thuis, op het werk en als ouder. “Ik ben een alleenstaande moeder van twee pubers met een bijzonder brein. Daarnaast ben ik baasje van mijn Boomerhondje Bengel. In enkele steekwoorden ben ik te omschrijven als een levensgenieter, recht voor zijn raap en eerlijk. Ik hou van gezelligheid, de eetclub, zeilen, chi neng qi chong en lezen.”

In 2002 is Arda voor zichzelf begonnen als coach en zij heeft zich door diverse opleidingen en cursussen gespecialiseerd in ADHD bij volwassenen. Na haar eigen diagnose merkte ze dat standaard begeleiding bij haar niet werkt. Hoog tijd om daar voor anderen ook wat aan te doen. “Ieder mens is uniek en iedereen verdient een unieke aanpak.”

Moeilijkheden op het werk

Concentratie, rust nemen, vergeetachtig zijn en chaos in het hoofd zijn zo enkele herkenbare uitdagingen die op het werk hun tol kunnen eisen. Veel vrouwen met ADHD lopen in meer of mindere mate vast op het werk door hun symptomen. Hoe pak je dat aan? “Wat kan er voor zorgen dat je brein aanhaakt? Duidelijkheid? Afspraken met collega’s? Deadlines? Zoek naar oplossingen die ervoor zorgen dat daaraan voldaan wordt. Ik spreek het liefst deadlines af met mensen. Of ik spreek bijvoorbeeld iets af per mail, zodat er toch een lijntje open blijft. Mensen met ADHD zijn vaak zo bezig met wat niet lukt. Ik ben vooral op zoek naar wat wél werkt. En dat is voor iedereen anders.” Stap één is dus in kaart brengen wat je brein nodig heeft.

“Ik werk bijvoorbeeld met mijn eigen ontworpen weekplanner. Daarin kan ik mijn verzamel to-do-list kwijt en een taken-top-3 per dag. Dat werkt voor mij fantastisch. Verder heb ik kolommetjes gemaakt met ruimte voor: aantekeningen, weekdoelen, bellen/contact opnemen etc. Alles overzichtelijk. Taken zet ik in mijn agenda. Als je taken opschrijft en op een dag inplant, onthoud je ze beter en heb je 70% meer kans dat je ook daadwerkelijk doet.” To do lists zijn mij zeker niet vreemd en opschrijven helpt met het onthouden van kleine taken en afspraken. Absoluut een goede tip!

Een werkomgeving creëren die voor jou werkt is een must om goed te kunnen functioneren. Soms kost het wat tijd om te vinden wat werkt, maar het is zeker de moeite waard om de dagelijkse werkdruk goed aan te kunnen. Accepteren hoe je in elkaar steekt is hierin van groot belang. “Ik probeer mijn ADHD-ongemakken zoveel mogelijk te accepteren en kan er gelukkig ook vaak heel hard om lachen. Dit doe ik ook vaak met een ADHD-vriendin en mijn klanten. Heerlijk! Hoewel ik het doodvermoeiend vind soms, maak me er steeds minder druk om.”

Overbelasting en burn-out bij ADHD

Vrouwen met ADHD hebben de neiging om maar door te blijven denderen. Er is altijd wel iets wat moet, een collega die hulp nodig heeft of een leidinggevende waar je geen ‘nee’ tegen kan zeggen. Overbelasting en burn-out liggen op de loer. “Hier heb ik eigenlijk geen last van. Dit komt denk ik omdat ik me heel bewust richt om ook pretstofjes aan te maken. Ik heb oplossingen paraat voor als ik me niet goed voel. En natuurlijk heb ik ook wel een off-day en off-momenten. Dat probeer ik te accepteren, dat werkt beter dan dat ik kritisch op mezelf ben.”

Wat zou je kunnen doen om de balans weer terug te brengen voordat je overbelast raakt? “Als je heel veel denkt, is het ook zaak dat je dingen doet om te voelen, dus balans daarin te vinden. Hiervoor doe ik ki-oefeningen en een voeloefening. Heel simpel en dat doe ik inmiddels automatisch. Daarnaast wandel ik dagelijks een paar keer met de hond en dan probeer ik in het nu te zijn en te genieten van de omgeving.” Even de tijd nemen om bij jezelf ‘in te checken’ is een advies wat ik ook uit andere bronnen heb gekregen. Het is lastig om te starten, maar routine erin krijgen is belangrijk.

“Ik heb me opgegeven voor Chi Neng qi gong en ga daar één keer per week naar toe en kan oefeningen thuis doen met een MP3’tje. Dat helpt mij enorm. Ik heb weet waar ik blij van wordt en energie van krijg. Ik weet ook wat ik vooral niet moet doen – ik heb werkelijk een not-to-do-list.” Dus tijd voor jezelf maken en prioriteiten stellen is het devies!

Doe wat bij je past

Sommige vrouwen met ADHD vinden het lastig om over hun emoties te praten waardoor soms ineens de bom kan barsten. Hoe kan je daar in een professionele omgeving beter mee omgaan? “Ik werk vooral alleen dus dat is niet zo aan de orde. Verder ben ik een getrainde ADHD’er, zeg ik wel eens. Door de opleiding voor ADHD-coach en doordat ik dagelijks met cliënten aan het puzzelen ben naar hun gebruiksaanwijzing, ben ik dagelijks ook bezig met mijn eigen uitdagingen en doelen. Vroeger vond ik het ontzettend lastig om over überhaupt iets te praten (diagnose ADD). Ik ben veel bezig geweest met communicatie en assertiviteit dat heeft mij enorm geholpen.”

Een coach in de arm nemen of een cursus volgen kan helpen. Op het gebied van assertiviteit en communicatie is veel hulp te vinden. Maar om jezelf de beste kans te gunnen, is acceptatie het belangrijkste. “Vooral door jezelf te accepteren, wordt het makkelijker om je draai te vinden op het werk. Dan kan een ander dat vaak ook.”

Impulsief en een flapuit zijn is soms lastig te combineren met werk. “Zoek iets wat echt bij je past. Vaak iets met afwisseling. Waar blijft je brein (nogmaals) door aangehaakt? Wat helpt je? Of begin voor jezelf. Ik denk dat dit voor iedere ADHD’er anders is. Het is heel persoonlijk waardoor jij aanhaakt. Ik heb een cliënt die bij een notariskantoor werkte en daar super op haar plek zat. Dat is voor mij niet te begrijpen, maar ja… Zij zou gek worden van mijn werk. Dus hoe is dat voor jou?”

Oefenen met positiviteit

Arda benadert de hulpvragen van haar cliënten en de uitdagingen uit haar eigen leven altijd vanuit een positieve levenshouding. Om daarmee te oefenen, kan je jezelf een aantal vragen stellen. “Richt je op het positieve. Maak een lijst met jouw positieve punten. Wat zijn je talenten? Wat zijn je positieve eigenschappen? Wat werkt wél? Wat wil je wél? Hoe lukte het je om rustig te worden?  Waar word je blij van? Waar krijg je energie van? Wanneer lukte iets wél? Hoe deed je dat? Je kunt zelf je stress-stofjes verlagen door aan de andere kant dingen te doen. Wat zijn dat voor dingen? Als je zo veel als mogelijk ingevuld hebt, hou hem bij de hand om aan te kunnen vullen.”

Mocht je een off-day hebben, wat kan je dan doen? “Schrijf alle antwoorden op bovenstaande vragen op losse kleine blaadjes, vouw ze op, doe ze in een pot. En als je het even niet meer weet, pak je er één of meer uit. En doe daar iets mee!”

Geen puf, geen zin

De afgelopen week ben ik niet vooruit te branden. Ik ben moe, heb eindeloos lang nodig om een taak op te starten en heb mijn kop er niet bij. Is het de post-vakantieblues, bijkomen van een fikse verkoudheid of een ‘gewone’ ADHD-dip? Ik weet het niet, maar ik ben er wel klaar mee.

Uitstellen als een baas

Ik hoef jullie niet uit te leggen dat ik in zo’n week werk kan uitstellen als een baas. Ik ga ervoor zitten, heb de juiste documenten op mijn laptop openstaan en doe vervolgens alles behalve datgene wat ik me heb voorgenomen. Een kopje thee maken, research doen voordat ik begin, mails lezen en dan heb ik wel een pauze verdiend om even te Facebooken of lunch te maken. Dat zonder dat ik ook maar een letter heb geschreven aan het stuk waar ik mee bezig wilde zijn. Wat een ramp! Het stellen van deadlines helpt, dus toen een vriendin appte of ik om 13.00 uur in de stad een kopje thee wilde doen ging ik als een speer aan de slag. Een uur om af te maken waaraan ik vakkundig urenlang niet was begonnen, het lukte zowaar. Kijken of ik mezelf vandaag weer kan motiveren door een deadline te stellen, want ik ben het uitstellen echt wel weer meer dan zat.

Moe zonder aanleiding

Het vervelende in zo’n week is dat de vermoeidheid flink de kop opsteekt. Ik ben krap een week terug van vakantie en heb een flinke verkoudheid achter de rug, toch denk ik dat het mezelf in de weg zitten ook flink wat energie vreet zonder dat ik het doorheb. Het voelt alsof ik moe ben zonder aanleiding en dat kan ik altijd lastig accepteren. Deze week probeer ik er een beetje aan toe te geven. Voldoende slapen, op tijd stoppen met werken, pauzes nemen en voldoende ontspannen gaan hier vast bij helpen. Het resultaat is er nog niet, maar juist nu is het belangrijk om de balans te houden. Niet stil zitten, maar ook niet doordraven. Hopelijk neemt de vermoeidheid dan vanzelf af!

Concentratie laat het afweten

Het concentratievermogen piekt niet echt in zo’n week. Wanneer ik eenmaal bezig ben dwaal ik binnen no-time af. Ik moet mezelf er steeds weer met de haren bijslepen om te zorgen dat wat ik doe ook af gaat komen. Lijstjes maken en taken opbreken helpt wel, dus dat probeer ik steeds te doen. Per alinea een mini-pauze is oké, maar tot die tijd moet ik bij de les blijven van mezelf. Gek dat zelfs datgene wat me het makkelijkste af zou moeten gaan nu een strijd is geworden. Ik probeer mezelf niet gek te maken en elke keer weer opnieuw te beginnen, maar het is lastig om de moed erin te houden. Ik kan dit, heus!

Eruit krabbelen

Soms heb ik een week waarin het gewoon even niet wil. Geen puf, geen zin en alles gaat stroef. Leuk is anders, maar ertegen vechten heeft geen zin. Accepteren dat het nu even zo is, taken opknippen en doelen bijstellen maakt al een hoop uit. Mezelf positief stimuleren helpt ook, want van in de put zitten ga ik niet wijzer worden. Gek genoeg vind ik in zo’n week het contact met anderen vaak lastig, maar is dat ook precies hetgeen wat me eruit trekt. Een kopje thee met een vriendin, een leuke serie kijken met mijn man, een gesprek voeren over een mogelijke nieuwe opdracht, het geeft weer nieuwe energie! Dus vandaag stel ik mezelf een deadline, schuif ik taken die niet vandaag hoeven door naar morgen, ga ik langs bij een vriendin en probeer ik tevreden te zijn met wat lukt. Dan begin ik volgende week hopelijk weer met nieuwe energie!

ADHD en grenzen


Als er één ding is waar ik niet goed in ben, dan is het luisteren naar mijn eigen grenzen. ‘Ja’ is zo gezegd en als er een probleem of uitdaging ligt, dan ga ik in doe-modus. Er is altijd wel een reden waarom iets nú moet en externe impulsen zijn altijd veel interessanter dan even tijd nemen voor mezelf (wat dat dan ook mag zijn, geen idee). Gooi nog een flinke dosis verantwoordelijkheidsgevoel en overdreven zorgzaamheid in de mix, en je hebt een succesrecept voor een burn-out. Hoe ga ik dat nu beter aanpakken om niet weer ziek thuis te zitten?

Pauzes nemen

Op het werk en wanneer ik thuis aan het werk ben vind ik het enorm lastig om pauzes te nemen. Ik dender door en vraag me aan het eind van de dag af waarom ik me niet happy voel. Voor het gemak vergeet ik even dat ik urenlang met een kromme rug in hyperfocus achter mijn laptop verscholen heb gezeten, niet echt bevorderlijk voor je rug en hoofd. Maar ja, wanneer ik in mijn hyperfocus zit ben ik er moeilijk uit te trekken en wanneer ik allerlei kleine klusjes doe springt mijn hoofd in drie seconden van de ene taak naar de andere en daar moet ik natuurlijk meteen op reageren. Lekker relaxed werken, not! Dus wat dan wel? Ik ben nu aan het oefenen met een RSI-app op mijn laptop die me elk uur een waarschuwing geeft dat ik vijf minuten moet pauzeren. Ik heb dit aangegeven bij mijn collega’s en bij het revalidatiecentrum zodat ik een stok achter de deur heb om de pauzes ook werkelijk te nemen, hopelijk kan ik nu de routine opbouwen dat wanneer ik straks weer volledig aan het werk ga het nut van de pauzes ook echt inzie. Ik weet heus wel dat pauzes bevorderlijk zijn voor de creativiteit en concentratie (best handig als schrijver) en er talloze voordelen wetenschappelijk zijn bewezen, maar het zelf ervaren is toch een ‘dingetje’.

Nee zeggen

Mijn lijf en leden schreeuwen ‘ja!’ wanneer er een leuk, spannend of nieuw voorstel komt. “Joepie, nieuwe inpulsen!” lijkt de standaard reactie van mijn impulsieve hoofd. Ik ben misschien geen thrill seeker, maar ik ben zeker een impuls seeker. Probeer dan maar eens ‘nee’ te zeggen wanneer het eigenlijk niet uitkomt, er geen tijd voor is of het mogelijkerwijs helemaal niet zo leuk is. Voor ik het weet heb ik al een afspraak staan en bedenk ik me op het laatste moment dat het niet gaat lukken, drama! Want dan voel ik me schuldig en ga ik me toch weer in allerlei bochten wringen om het mogelijk te maken. Om dat te voorkomen ben ik aan het oefenen met niet overal direct antwoord op te geven. Dat vind ik heel lastig want het liefst geef ik meteen antwoord, dat is dan weer een vinkje op de lijst en iets wat ik niet meer kan vergeten (ook zo’n valkuil). Met emails en whatsappjes ongelezen laten kom ik al een heel eind en zonder notitieblokje kom ik de dag amper door, maar dan heb ik ineens wel de ruimte om goed na te denken of ik ergens wel ‘ja’ op wil zeggen! Het zal lastig blijven omdat mijn eerste reactie is om de vraag gelijk af te handelen, maar als ik beter voor mezelf wil blijven zorgen is dit zeker een punt van aandacht. Dan sjouw ik maar met notitieboekjes en vraag ik iedereen om belangrijke zaken te mailen zodat ik het niet kan vergeten, het is een goede poging om dicht bij mezelf te blijven.

Tijd voor mezelf

Bij het revalidatiecentrum waar ik sinds een tijdje loop hadden we het over tijd voor jezelf nemen. Ik voelde me lichtelijk achterlopen toen ik moest bekennen echt totaal geen beeld te hebben bij wat je dan doet in die ’tijd voor mezelf’. Hele volksstammen zweren bij “een lekker dagje voor mezelf”, maar ik weet dus niet wat ik dan moet doen. Samen met de fysiotherapeut ben ik gaan kijken naar wat ik kan doen wat echt voor mezelf is. Ik kwam met sporten,, wandelen, yoga, schilderen, kleuren en fotograferen. Ook televisie kijken of een serie opzetten kan in dit rijtje, dus ik heb al iets meer beeld van wat dat dan is. Maar ja, als je hoofd continue op zoek is naar prikkels, zeker wanneer het zwaar overprikkeld is, dan is het lastig om ineens op mijn kont te gaan zitten ‘relaxen’. Een psycholoog gaf me de tip om dan eerst even een kop koffie of thee te maken en dan pas iets voor mezelf te gaan doen zodat de overgang niet zo groot is. Daarnaast heb ik de tip gekregen om tijd voor mezelf in te plannen. En dan niet een groot kruis in de agenda, want dat zegt me niet zoveel. Liever een dagdeel nemen waarin ik één van de activiteiten plan. Tot nu toe gaat dat redelijk, ik doe niet altijd wat ik heb gepland maar dat is ook niet het punt. Het gaat erom dat ik tijd neem om weer even op te laden.

Grenzen aanhouden

Vanuit het niks ineens mijn grenzen aanvoelen en ernaar handelen is natuurlijk een kansloze onderneming. Door de bovenstaande tips heb ik wat concrete handvatten gekregen om te zorgen dat ik minder uit de bocht vlieg. Natuurlijk kan ik nog lekker impulsief ‘ja’ roepen op iets wat me echt leuk lijkt of af en toe over mijn grenzen heen gaan omdat het nog geen tweede natuur is om mijn grenzen continue te respecteren. Dat is niet erg, zo lang ik de weg maar terug weet. Door op het werk meer afwisseling in geconcentreerd bezig zijn en echt pauzeren (dus weg van dat bureau) erin te krijgen en thuis te zorgen voor ‘donw time’ kom ik al een heel eind. Als straks mijn revalidatietraject voorbij is, ga ik me inschrijven bij een sportschool. Dan heb ik een goede motivator om tijd voor mezelf te nemen op gezette tijden en kan ik daarna er weer lekker tegenaan. Zo kom ik er wel!

Re-integreren, hoe doe je dat?

[:nl]Ineens is er een jaar voorbij en wordt het tijd om na te denken over re-integreren. Gelukkig ben ik op een punt waarop dat kan, nadenken over werk en weer mogen meedoen met de samenleving is niet meer puur fantasie. Ik begin me beter te voelen en het gevoel lijkt te beklijven. Omdat het herstel nog maar kort is, ben ik voorzichtig. Krijg ik een terugval, is dit een opleving, of gaat het nu echt beter met me? Ik heb geen antwoorden, maar toch ga ik voorzichtig stappen zetten om mettertijd te kunnen re-integreren. Zonder vaste baan om naar terug te keren is dat nog best een ingewikkeld verhaal.

Revalideren

De arts van het UWV zei in ons laatste gesprek dat revalidatie voor mij misschien wel een heel goede optie is. Dan kom ik terecht in een multidisciplinair team, wat zoveel betekent dat poppetjes met verschillende specialisaties zich met me gaan bemoeien, en kan breed worden gekeken wat we kunnen doen om mijn belastbaarheid te vergroten. Na een jaar steeds meer achteruit gaan ben ik wel toe aan vooruitgang en licht aan het einde van die eindeloze tunnel. Mijn zus die zo lief wat om mee te gaan met het gesprek kent de instantie waar de dokter het over heeft, zij heeft veel goede verhalen erover gehoord. Ik besluit het serieus in overweging te nemen, want of ik linksom of rechtsom beter ga worden boeit me niet zoveel. Als ik maar beter word!

Werken, maar wat dan?

Omdat ik vanuit een constructie met WW en freelance werk in de ziektewet terecht ben gekomen heb ik geen baan om naar terug te keren. Voor het congres heb ik af en aan werkzaamheden verricht, maar daarin ben ik volledig vrij mijn tijd en werkdruk zelf te verdelen. Dat is natuurlijk heel anders voor een structurele opdracht of een werkgever! Ik kan prima een freelance opdracht aannemen en daarmee aan de slag, maar dan mis ik nog steeds de structuur van het ergens op een bepaalde tijd moeten zijn en de samenwerking met collega’s. Heel eerlijk, ik denk dat ik me best nog kan ‘verstoppen’ als ik thuis een freelance klus oppak. Maar wat is dan een idee? Een baan voor weinig uren met minimale verantwoordelijkheden, vrijwilligerswerk, solliciteren en hopen dat ik snel opkrabbel? Ik heb het ei van Columbus nog niet gevonden.

Eerste stappen

De eerste stappen heb ik gezet, dus begin augustus kan ik met een goed verhaal de arts van het UWV updaten over mijn plannen. Een van de meest memorabele momenten is de eerste keer dat ik weer kon gaan hardlopen. Na mijn rondje zat ik thuis op de bank en liepen de tranen over mijn wangen. Wat een opluchting dat ik weer wat kan! Dit is het startpunt om aan de slag te durven gaan met revalideren en re-integreren.

Structuur

Ik ben aan de slag gegaan met een weekplanning om zo mijn werkzaamheden te verdelen en monitoren, ik sta bijna elke dag op een normale tijd op en ik heb een kennismakingsgesprek bij het dierenasiel om in de zomerperiode als vrijwilliger aan de slag te gaan. Ik heb heel eerlijk verteld wat er aan de hand is en voorgesteld om twee dagdelen per week tot en met eind augustus aan de slag te gaan. Dan heb ik de structuur en verantwoordelijkheid om daar op tijd te zijn en het gevraagde werk te doen, thuis kan ik de werkzaamheden voor het congres oppakken en hopelijk ben ik snel in staat om ook een freelance klus op te pakken.

Aan de slag

Om mezelf te pushen aan de slag te blijven heb ik een schrijfcursus besteld, daarmee kan ik in elk geval aan de slag zonder dat een ander last heeft als het even niet lukt. Daarnaast heb ik een afspraak met de huisarts staan om me door te verwijzen naar het revalidatiecentrum, na de afspraak bij het centrum weet ik hopelijk wat meer over dat traject en de verwachtingen daarbij. Als ik daar wat meer zicht op heb en ik blijf me oké voelen, dan wil ik werkelijk gaan rondkijken voor een baan van maximaal drie dagen per week.

Echt weer meedoen?

Dat laatste, een baan zoeken, is vooral heel spannend, want voor mijn gevoel ben ik er echt al heel lang uit. Aan de andere kant heb ik er ontzettend veel zin in om me weer nuttig te maken en mee te draaien. Ik ben nog niet waar ik moet zijn, maar het gaat eindelijk vooruit. Nu is de grote truc de balans te bewaren en niet door te slaan naar overdreven optimisme of irrationele behoudendheid. Daar kan hopelijk sporten en yoga een mooie rol vervullen, dan ben ik weer even in het nu en kan ik ervaren of het allemaal nog gaat zoals het moet gaan. Ik hoop dat ik de lessen van mijn coach en psycholoog in elk geval nog regelmatig voor de geest kan halen en zo iets meer gebalanceerd de wereld in kan stappen. Want thuis zitten met 24 graden en zon klinkt leuk, maar niet als je langs de zijlijn staat te trappelen om mee te doen met het spel. Hopelijk zijn mijn dagen op de bank bijna geteld![:]

Te moe om na te denken

moe_werk
Structureel over mijn grenzen gaan, mijn reserves volledig opgebruiken en dan een ongeluk krijgen. Misschien geluk bij een ongeluk, want ik kwam er fysiek gelukkig goed vanaf. Mentaal kreeg ik een flinke klap, want ik heb geen reserves meer. Mezelf voor de gek houden dat ik richting burn-out ga heeft geen zin meer, ik zit er middenin en weet niet wat me overkomt. Dit is een heel nieuwe categorie moe zijn waar ik me tot nu niks bij kon voorstellen. Dit is echt heftig. Ondanks mijn eindeloze verzet moet ik er nu echt aan geloven, ik ben ziek.

De onvermijdelijke burn-out

Ik ben een doorzetter, ambitieus, optimistisch en bijna overal wel voor in. Ik ben hulpvaardig, sociaal en erg invoelend. Helaas ben ik ook iemand die mijn eigen grenzen niet belangrijk genoeg vind, overmatig rekening houd met de gevoelens van anderen en moeite heeft met het goed verwerken van mijn eigen emoties. Tsja, dan lijkt een burn-out natuurlijk onvermijdelijk. Nu heb ik vaker op het randje gebalanceerd, maar er overheen donderen is toch even heel wat anders. Onvermijdelijk misschien, flink ellendig ook. Het overspoelt me en ik ben zo verschrikkelijk moe. De hoofdpijn is niet te harden en alle filters en muurtjes zijn weggevallen. Emoties ervaar ik minstens tien keer heftiger dan normaal en elke dag is het een gevecht. Wat een dikke, vette ellende.

Wat nu?

Rock bottom heb ik gezien. Hoofdpijn, vermoeidheid, verdriet, woede en onmacht. Alles komt in een wervelstorm voorbij. Gelukkig heb ik dat overleefd, maar ik ben er duidelijk nog lang niet. De hoofdpijn is wat gezakt, maar steekt met regelmaat de kop op. Ik ben minder overweldigend moe, maar mijn energieniveau is misschien een kwart van wat het is geweest. Accepteren dat ik nu structureel dingen moet veranderen en een ander beeld van mezelf moet schetsen is een flinke klus. Ik wil helemaal niet ziek zijn en dat ben ik wel. Op sommige dagen wil ik in pyjama op de bank liggen en me verschrikkelijk zielig voelen, terwijl als ik dat doe eigenlijk heel graag wil dat ik veel meer dan dat kan. Werken, afspreken met vrienden, lekker naar buiten. Soms is het even verschrikkelijk stom. Op andere dagen gaat het beter, maar dan doe ik veel te makkelijk weer teveel. De vermoeidheid steekt dan weer de kop op en het enthousiaste gevoel moet plaats maken voor verplichte ontspanning en bijkomen. Gek word ik ervan.

Ontspannen, praten en grenzen aangeven

Rationeel weet ik heel prima wat anders en beter moet. Ik moet mijn grenzen respecteren, meer en effectiever gaan ontspannen, mijn emoties verwerken en niet door blijven denderen. Naar mijn grenzen ben ik, zeker nu, heel erg op zoek. Wat ik vandaag kan, lukt morgen misschien niet. Ontspannen vind ik een uitdaging. Schilderen en wandelen vind ik fijn, maar ik moet mezelf echt motiveren om dat te gaan doen. Het wordt dan weer een taakje op de lijst, niet echt de bedoeling. Langzaamaan ben ik wel bezig met mijn emoties verwerken en dat kost verschrikkelijk veel energie. Na een emotioneel gesprek vloeien de tranen gemakkelijk en kamp ik daarna met fikse hoofdpijn en ik voel me leeg. Zeker aangezien ik de emoties nu tien keer uitvergroot door m’n hele lijf voel en met een paar fikse teleurstellingen moet omgaan door onbegrip in mijn directe omgeving. Jeetje, wat kost dat enorm veel energie en wat is het moeilijk om weer uit dat gevoel van teleurstelling te stappen. Ook daarin heb ik een les te leren.

Is dit nu prioriteit?

Volgens de huisarts en de psycholoog moet ik me nu richten op zaken waar ik energie van krijg en waar ik mijn ontspanning in vind. Niet meer en niet minder. Stress moet ik zoveel als mogelijk vermijden en ik moet kritisch zijn in waar ik mijn energie aan ga besteden. Mensen die er voor me kunnen zijn en me enigszins begrijpen, heb ik momenteel erg veel aan. Mensen die niet zo goed begrijpen waar ik doorheen ga kosten me momenteel alleen maar energie. Dat doet pijn, maar het is even niet anders. Als ik niet nu het gesprek aan moet, dan is het beter om het even te laten. Toch stap ik te vaak in mijn eigen valkuilen. De controle loslaten en niet zelf continue het initiatief nemen vind ik lastig, en ik baal ervan als dingen toch weer terug komen op mijn bordje wanneer ik om hulp heb gevraagd. Want om hulp vragen kost me al zoveel energie. Ik ben nu gedwongen mijn prioriteiten helder te krijgen en de rest te laten. Hoe moeilijk ook, nu ga ik even voor. Als het dan toch zo moet, dan doe ik het liever goed en leer nu de lessen waar ik de rest van mijn leven profijt van zal hebben. Dat ik daarvoor alles on hold moet zetten, daar blijf ik moeite mee hebben. Misschien dat ik mezelf nu eindelijk wel die tijd ga gunnen want ik moet toch echt beter gaan worden. Weer een stap terug voordat ik een stap vooruit kan, het blijft lastig.

Naiad

This is NOT what I’m doing now!

ADD Crusher Alan BrownAi, een mailtje in mijn inbox. ’Vergeet je niet je blog te sturen Hanneke?’ Ik verzin 300 excuses waarom ik het nog niet heb kunnen doen, maar sla mezelf -vergezeld van een zachte ‘’oh shit’’- uiteindelijk toch maar voor mijn hoofd. Mijn schuld, dus daar gaan we!

Dit ben ik NIET nu aan het doen!

Voor nu ben ik even gezegend met ADHD, want er komen meteen wat onderwerpen naar boven. Ik bedenk dat het misschien handiger is als ik eerst nog even wat eet en mijn kleren vast uitzoek, maar in mijn hoofd hoor ik de stem van een op en top Amerikaan galmen: ‘This is NOT what you’re doing now!!’

ADD-crusher

Eén van de meest leerzame en praktische worskhops op het ADHDvrouw congres was de lezing van de Amerikaanse Alan Brown. Natuurlijk kwam ik, zoals het een ADHD’er betaamd, weer veel te laat. Ik had wel ‘’ongeveer’’ opgezocht waar het was en de routebeschrijving erbij gepakt, maar ik kon niet anders concluderen dat ik toch weer te laat weg was gegaan van huis. Voorzichtig liep ik de volle zaal in en naam plaats. Zijn typisch Amerikaanse enthousiasme was niet te missen en werkte aanstekelijk. Er werd veel gelachen in de zaal en de herkenning was enorm. Nu baal je misschien dat je er niet bij was? Niet getreurd, speciaal voor jullie hier mijn/zijn eyeopeners die ik zelf heel goed vond!

Stress

Wie kent het niet; de veel te lange to-do-lijstjes of die vele geeltjes die je tegemoet komen. Beiden lijken ongeduldig te wachten tot je ze afstreept dan wel vermorzeld. Uit pure ellende weet je niet waar te beginnen en in plaats daadwerkelijk te beginnen, kies je maar iets anders. Dat deze handelwijze verkeerd is, weten we allemaal. Hoe kan je dat doorbreken? Naar mijn idee word ik gespannen van al die taken, maar is dat wel zo? Nee. Het zijn niet de dingen die je moet doen die je gestresst maken, het zijn de dingen die je NIET hebt gedaan die zorgen voor stress. Dus hup, met deze gedachte aan de slag!

Wat ben je aan het doen?

Deze simpele truc heb ik meteen na de lezing in mijn dagelijks leven toegepast. Alan Brown liet met plaatjes en korte anekdotes zien wat deze tip inhoudt, namelijk jezelf afvragen wat je aan het doen bent. Ik zal zomaar een compleet willekeurig en uit de lucht gegrepen voorbeeld geven ter vergelijking; stel je moet een blog schrijven. Vandaag. Dan is jouw primaire taak om dit blog te schrijven, af te ronden en op tijd op te sturen.

Net op het moment dat je je laptop openklapt en begint te schrijven, licht je telefoon op en je ziet een berichtje binnen komen. Hoe verleidelijk het ook is, leer om jezelf in gedachten af te vragen ‘Is dit nu wat ik aan het doen ben?’ In de meeste gevallen zal het antwoord nee luiden. Probeer jezelf hier dan ook op te wijzen en door te gaan met hetgeen waar je daadwerkelijk mee bezig moet zijn. Hoe moeilijk ook, maar oefening baart kunst!  Daarom heb ik me tijdens het schrijven van dit last-minute blog streng en als ‘’bijna’’ volleerd ADD-crusher toegesproken: ‘This is NOT what I’m doing now!’. Et voilà, ook nog eens een geeltje weg.

Hanneke

Een hoofd vol nutteloze informatie

vrouw gedachten

Wie gaan er ook alweer mee naar het teamuitje?” vraagt een collega. Gelijk antwoord ik “iedereen behalve Karlijn en Cecile. Valerie gaat wel mee maar die komt wat later. Zij moet haar kinderen eerst bij haar schoonmoeder afzetten en die is pas na 18 uur thuis. Janneke en Joy die zijn er alleen bij het etentje bij. Die vinden klimmen maar niks.” Het is even stil. “Goh Maria, wat knap dat jij dat zo uit je hoofd weet”. Mijn collega kijkt me verbaasd aan.

Ik onthoud irrelevante details

Nee dit is niet knap. Dit is eindeloos irritant. Want ja, ik weet te vertellen wie er naar het teamuitje komt en alle bijbehorende, irrelevante details. Ook weet ik nog de verjaardagen van mensen die ik in geen twintig jaar meer heb gezien. Ik weet wat de lievelingskleur is van Paris Hilton (en ik ben geen fan!). Ik weet alle vorige werkgevers van bepaalde collega’s. Ik zal nooit vergeten dat de vrouw van Napoleon Jozephine heette. Ik weet wanneer de container wordt opgehaald in een ander deel van de stad.

Nutteloze informatie neemt ruimte in

Maar nogmaals dit is niet knap, maar eindeloos irritant. Want al deze informatie heb ik helemaal niet nodig. En al deze nutteloze informatie neemt ruimte in mijn hoofd in beslag die bestemt is voor nuttige informatie. Informatie als; wanneer is de verjaardag van mijn neefje? Waar heb ik mijn sleutels gelaten? Wanneer moet ik mijn nakijkwerk af hebben? Wanneer is het Eerste Kerstdag? Hoe lang moet een ei koken?

Gelukkig weten andere mensen de zinnige details

Wat heb ik eraan om te weten wanneer aan de andere kant van de stad het vuil wordt opgehaald, als ik iedere week weer vergeet om mijn eigen container buiten te zetten? Wanneer een vriendinnetje van de basisschool jarig is terwijl ik dreig de verjaardag van mijn neefje te vergeten? Of hoe de vrouw van Napoleon heeft, maar me niet kan herinneren waar ik mijn sleutels heb neergelegd? Gelukkig vergeten andere mensen niet dat ik jarig ben. En als ze er echt op tijd bij zijn, kan het zelfs zo zijn dat ik op tijd ben om een traktatie te kopen.

Maria

Mijn draai vinden

werk
Het is een tijdje rustig geweest hier en daar baal ik van. Ik heb zelf al in geen tijden wat geschreven en ondanks dat ik het me steeds weer voornam om te gaan doen, kwam er niks uit mijn handen. Natuurlijk was ik druk met het organiseren van een evenement en het opzetten van een nieuwe website, maar dat mag geen reden zijn! De reden is ook iets anders, ik kan mijn draai niet vinden op het werk.

Te weinig druk en drukte

Nu pas kan ik het een beetje aan mezelf toegeven, maar eigenlijk merkte ik het meteen al. Er is weinig reuring, weinig druk om iets NU af te hebben en naar mijn smaak überhaupt te weinig drukte en gedoe. Het doet me heel sterk denken aan mijn eerste ‘grotemensenbaan’ waar ik eigenlijk teveel tijd en vrijheid had en te weinig verantwoording moest afleggen aan een team. Zet me in een team neer waar anderen op mij wachten als ik mijn werk niet af heb, en het gaat al een stuk soepeler. Ik kan prima zelfstandig werken, maar dan moet ik wel overlopen van passie. Anders ga ik uitstellen, vijf minuten werken en dan afgeleid zijn, werk in minuscule blokjes opdelen om mijn concentratie erbij te kunnen houden en komt er veel te weinig uit mijn handen.

Doodmoe

Op dit moment ga ik na elke werkdag doodmoe naar huis. Doodmoe omdat ik mezelf in de weg zit, het niet voor elkaar krijg me langer dan tien minuten ergens op te concentreren, ik teleurgesteld ben in mezelf en ik constant aan het vechten ben om maar iets voor elkaar te krijgen. Na een uurtje op de bank met een bord op schoot word ik weer wakker en begint mijn dag. Dan ga ik aan de slag met mijn eigen projecten, die ik ook tussendoor op het werk even bekijk, en leef ik op. Tegen de tijd dat ik naar bed moet ben ik klaarwakker en ga ik van concentratieproblemen moeiteloos over naar slaapproblemen. Uiteraard sta ik ’s ochtends doodvermoeid op, sleep ik me door de ochtend, slaat de paniek toe in de middag om nog wat werk af te maken en ga ik uitgeput naar huis. Dag in, dag uit.

Andere mindset of andere hulpmiddelen

Het heeft een paar maanden geduurd voordat ik aan mezelf en anderen durf toe te geven dat het niet gaat. Sterker nog, het gaat zo verschrikkelijk niet dat ik bang ben dat ik weer op een burn-out af ga als er niet heel snel wat gaat gebeuren. Natuurlijk kan ik proberen anders te kijken naar de werkzaamheden, het inplannen, mezelf deadlines opleggen en weet ik wat voor een trucjes nog meer. Maar het lukt me niet, met en zonder medicatie krijg ik het niet voor elkaar. Er zit maar één ding op en dat is aan de bel trekken bij de psychiater. Moet ik alleen nog even een goede vinden.

Naiad