Druk, vergeetachtig en hormonaal

Na jarenlang door het leven racen gaan we nu een hele nieuwe fase in. Ik ben namelijk zwanger van ons eerste kindje! Zwanger zijn met ADHD geeft zo haar eigen unieke uitdagingen. Tot nu toe gaat het best wel goed, dus ik mag zeker niet klagen. Maar er zijn wel wat dingen in hoofd en lijf anders dan anders, heel anders. En dan moet het grote avontuur nog gaan beginnen!

De eerste maanden

Omdat we een tijdje bezig waren met het krijgen van een kindje was ik al lang van dexamfetamine en melatonine af. Dat was eigenlijk wel lekker, want het gaf me ruim de tijd om met allerlei tips en trucs aan de slag te gaan om mijn symptomen in de hand te houden en enigszins normaal te slapen ’s nachts. Toen ik zwanger bleek te zijn (en het ook bleef dit keer) was dat een zege. De vermoeidheid sloeg in als een bom en de misselijkheid maakte het leven ook niet gezelliger. Door de verwachtingen die ik normaal aan mezelf stel wat naar beneden bij te stellen, alles te noteren wat ik moet doen en veel korte pauzes te houden heb ik me aardig staande weten te houden. Vroeg naar bed en veel relaxen in de avonduren zorgden ervoor dat ik de meeste nachten redelijk kon slapen. Ik was niet minder moe, daar zorgen de hormonen wel voor, maar het was op deze manier nog te doen. Toegeven aan ziek zijn is niet echt mijn sterkste punt, maar de eerste weken zwangerschap dwongen me om niet eigenwijs te zijn. Dat is ook wel eens verfrissend!

De kleine kwaaltjes

Met week 16 á 17 begon ik eindelijk weer een beetje energie te krijgen. Ik liep naast de vermoeidheid en misselijkheid ook met een enorm lage bloeddruk. Mijn bloeddruk werd na de 20 weken ietsje hoger waardoor de vermoeidheidsklachten die daardoor kwamen ook minder werden. Eindelijk kon ik weer een beetje meedoen en kon ik mentaal de knop omzetten om te gaan genieten van de zwangerschap. Sindsdien heb ik vooral last van kleine kwaaltjes. Vergeetachtigheid, rugpijn en harde buiken hebben zo hun plekjes in het dagelijks leven veroverd.

Aangezien ik mijn leven lang al kamp met vergeetachtigheid, weet ik daar vrij goed mee om te gaan. Ik schrijf alles op en waarschuw iedereen dat als je appt of een messengerbericht stuurt met een vraag die ik niet direct kan beantwoorden, dat je een weloverwogen risico hebt genomen om nooit meer antwoord te krijgen. Mail me, dan laat ik het ongelezen en kom ik erop terug. Onthouden is niet mijn sterkste kant en dat is tijdens de zwangerschap alleen nog maar erger geworden. Ik ga me er ook niet meer druk om maken want dat kost me alleen maar energie. Ik doe mijn best door alles te noteren, help me onthouden en de kans is groot dat het goed komt. Opgelost!

De harde buik en rugpijn zijn goede waarschuwingen om een stapje minder hard te lopen, al is het vaak lastig dat op tijd te herkennen. Mijn enthousiasme en zeker mijn hyperfocus willen nog weleens dwarsliggen. De RSI-app op mijn laptop geeft me met regelmaat een waarschuwing dat ik moet pauzeren. Hoe moeilijk ook, ik probeer daar nu wel vaker naar te luisteren. In de avonden maak ik tijd om te relaxen, al dan niet gedrapeerd met een dekentje op de bank, omdat mijn lijf overdag vaak al hard genoeg heeft moeten werken. Het aanpakken van hulp, een lieve man die nu bijna altijd kookt en veel klusjes oppakt of iemand die de zware dingen voor me wil tillen, heb ik echt moeten leren. Mensen willen helpen en ik ben druk bezig met een mensje bouwen. Het is voor het goede doel, dus suck it up.

Afvinklijstje en tijdsdruk

Een van de dingen waarin ik ontzettend kan overcompenseren is plannen. Voor mezelf plan ik vaak te strak, blijkbaar denk ik altijd dat ik continue gefocust bezig ben en dat ik kan teleporten naar de volgende locatie, maar plannen voor anderen gaat het me erg goed af. Sterker nog, plannen is bijna altijd een belangrijk onderdeel van mijn werk en mijn handige overzichtjes met kleurcodes in Excel worden bij verschillende bedrijven waar ik ooit heb gewerkt nog steeds gebruikt! Met de zwangerschap is dit uiteraard niet anders. Nou ben ik niet helemaal los gegaan met overzichten in Excel en goed uitgedachte kleurcodeschema’s, maar ik heb wel een mooi afvinklijstje met spullen en klusjes gemaakt in Google Drive zodat mijn man, moeder en zussen ook altijd up to date zijn met de laatste versie van de boodschappen- en klussenlijst. In de gezamenlijke agenda van manlief en mijzelf heb ik verschillende momenten gepland om de klusjes die ik graag wil doen voor de kleine er is af te kunnen maken. Zo heb ik het overzicht en kan ik niks vergeten.

De tijdsdruk voel ik nog niet echt. Waarschijnlijk heeft het creëren van overzicht voor mezelf hierin geholpen, daarnaast zijn alle dingen die echt onmisbaar zijn geregeld of in huis. Nu, 33 weken zwanger, zit ik nog helemaal met mijn hoofd bij het werk en de klusjes thuis. Het idee dat ik over drie weken met verlof ga en vrij rap daarna een kindje in mijn armen zal hebben is een heel vreemd concept. Want voor mijn verlof wil ik alle losse eindjes op het werk klaar hebben en het huis aan kant, dan kunnen mijn man en ik ons rustig voorbereiden op de komst van de kleine dame. Wie weet voel ik dan wel de tijdsdruk om alle kleertjes te wassen en strijken, het geboortekaartje af te maken en allerlei ‘handige’ (overbodige) spullen aan te schaffen. Nu geniet ik er nog even van dat ik echt heel erg zwanger ben, maar ook nog in het nu leef. Straks worden we geleefd dus zullen mijn creatieve visie, oplossend vermogen en flexibiliteit hard nodig zijn. Dan kan ik maar beter relaxed aan het avontuur beginnen. Tot na de zomer!

Vraag het de professional: ADHD en seks

Lezing Zafanja Hartog ADHD en seksualiteit, foto door Merlijn Scharn

Seks en ADHD gaan niet altijd lekker samen. Sommige ADHD’ers hebben een enorme seksdrive terwijl anderen bij voorbaat al volledig afgeleid zijn. Hoe zorg je voor een prettig seksleven voor jezelf en je bedpartner zonder dat ADHD roet in het eten gooit? Consulent seksuele gezondheid Zafanja Hartog van Hartog voorlichting in Utrecht geeft wat inzicht in dit verhaal.

Psycholoog, gedragsdeskundige en nog veel meer

Wanneer we Zafanja vragen zichzelf kort te omschrijven, komt er een hele waslijst aan rollen uit. “Ik ben partner, stiefmoeder, gedragskundige, tapdanser, hobbytuinder, redacteur, consulent seksuele gezondheid (in opleiding) en vrouw met ADHD.”

Al tijdens haar studie Psychologie ontdekte Zafanja haar passie voor seksualiteit. “Ik vind het belangrijk dat intimiteit en seksualiteit bespreekbaar zijn. De meeste behandelaren durven er niet over te beginnen, de meeste mensen die tegen problemen aanlopen ook niet. Wie start er dan het gesprek?”

Moeite met opgewonden raken

Vrouwen met en zonder ADHD hebben wel eens moeite met opgewonden raken en een orgasme krijgen. Het percentage vrouwen met ADHD dat ernstige klachten ervaart bij de opwinding en het orgasme ligt hoger dan vrouwen zonder ADHD. De drukte in het hoofd speelt daar een rol in. “Omdat wij vaak druk in ons hoofd zijn en onze aandacht naar het hoofd gaat, vergeten we wel eens dat we ook nog een lijf hebben. We voelen het dan alleen als het onder grote spanning staat. Om opgewonden te kunnen raken, moet je signalen die je lijf geeft opmerken.”

Signalen van je lijf opmerken is voor veel vrouwen lastig, zeker als ADHD ook nog een rol speelt. Voor mannen is dat over het algemeen makkelijker. “Ze merken hun geslachtsdeel dagelijks meerdere keren op. Een erectie interpreteren zij makkelijker als signaal dat ze opgewonden zijn. Wij hebben een orgaan dat zich vooral aan de binnenkant van ons lichaam bevindt. Een vrouw met ADHD kan, doordat zij met momenten vooral in haar hoofd leeft, die signalen van opwinding missen. Als je merkt dat je opgewonden bent, kan je besluiten om er wel of niet iets me te doen.  Niet als je de signalen mist.”

“Pijn in of bij je vagina kan voorkomen als je minder goed opgewonden bent of te snel over wilt gaan tot neuken, de beloning waar mensen met ADHD soms linea recta op af willen stevenen. . Zorgen dat je als vrouw goed opgewonden bent voordat je verder gaat is een belangrijke stap om niet over te slaan. Vrijen met pijn kan je ervan weerhouden om seks te hebben met je partner. Sommige vrouwen negeren de pijn en gaan door. Maar pijn wil je niet. Mocht je er alleen of met je partner niet uitkomen, zoek dan zeker hulp bij een deskundige. ”

Afdwalen tijdens de seks

Afgeleid zijn tijdens de seks is de meeste vrouwen met ADHD niet vreemd. Dat kan impact hebben op de seks, opgewonden raken en moeite met een orgasme krijgen kunnen hierdoor worden veroorzaakt. “Om een orgasme te kunnen krijgen moet je je voor langere tijd concentreren op je gevoel. Maar regelmatig dwalen gedachten af naar allerlei huishoudelijke klussen, gedoe op het werk enzovoorts. Een stressvolle dag werkt niet bevorderlijk om een orgasme te krijgen. Afleiding kan het gevoel geven dat je opnieuw moet beginnen met opbouwen van de opwinding.”

Soms zakt de moed in de schoenen als je afgeleid bent tijdens de seks. Zafanja geeft aan dat we ons niet moeten laten ontmoedigen. “Realiseer je dat een orgasme krijgen geen competitie is. Als je alleen maar denkt aan het krijgen van dat orgasme, dan leidt die gedachte juist weer af.” Deze klachten zijn niet specifiek voor vrouwen met ADHD, maar de aandoening kan wel een grote rol spelen in je seksleven. Als dat zo is, is het goed om te weten zodat je gericht ermee aan de slag kan. “Het wordt pas een probleem, wanneer je het zelf als een probleem gaat ervaren en het invloed heeft op je seksleven of je relatie.”

Hoe kan ik mijn seksleven verbeteren?

Hoe krijg je je seksleven weer op de rit na een dip? Zafanja stelt dat je niet moet gaan zitten wachten. “Spontane zin in seks bestaat niet. Ook al denken mensen dat wel. Je seksleven onderhouden is hard werken. Soms is de dip te diep of te lang en vind je het lastig om weer aan seks te denken. Dit kan effect hebben op je relatie. It takes two to tango. Betrek je partner in je gevoel, heb het erover met elkaar.” Mocht je er samen niet uitkomen kan je op seksualiteit.nl oefeningen vinden om met elkaar te praten. Als dat niet lukt, is het goed om praten met een professional te overwegen.

Sommige vrouwen hebben veel verschillende partners gehad en maken zich zorgen dat ze een te wild seksleven hebben. “Het kortetermijndenken dat soms bij ADHD hoort, kan de boel verstieren. In het heetst van de strijd bijvoorbeeld niet dat condoom pakken. Maar de werkelijkheid is complexer dan we overal lezen.” Zafanja geeft aan dat impulsief gedrag en een seksverslaving heel verschillende dingen zijn. “Seksverslaving heeft niet zozeer met seks te maken, maar met onderliggende processen. Het inzetten van professionele hulp kan helpen om een andere manier te vinden om met bijvoorbeeld frustratie om te gaan en anders naar jezelf te kijken.”

Doen wat je lekker vindt

Je seksleven een boost geven kan door vooral te doen wat je lekker vindt. “Hét recept voor een orgasme bestaat niet. Bedenk voor jezelf wat je lekker vindt, communiceer dit naar je partner en houd het luchtig.” Neem de tijd om opgewonden te raken en plan tijd in voor seks, vertelt Zafanja. “Ik hoor je denken: ‘Ja maar seks plannen is niet spontaan en saai!’ Probeer het en oordeel dan. Sluit alle mogelijke afleidingen van buiten uit. Zorg voor ontspanning in je lijf. Heb je moeite met ontspannen, vraag dan bijvoorbeeld of je partner je masseert. Het helpt je om je lijf beter te voelen. Het werkt tegelijkertijd ook erotiserend.”

“Net als toen jullie elkaar net leerden kennen, bedenk je welke lingerie je aan zult trekken, wat je allemaal gaat doen die avond. Denken aan dit soort zaken maakt al dat je je meer openstelt voor seks.” De voorbereiding wordt daarmee een onderdeel van het voorspel. Gebruik de mooie kanten van ADHD om je date en vrijpartij extra prettig te maken. “We beschikken over een ongelimiteerde dosis creativiteit, fantasie en doorzettingsvermogen!”

Oefenen met ontspanning

Ontspannen is belangrijk, zeker in het seksleven. Voor vrouwen met ADHD is dat bij uitstek een uitdaging. Een ontspanningsoefening kan helpen met ontspannen en zorgen dat je je lijf beter voelt en opmerkt. Een oefening die Zafanja meegeeft is:

“Wanneer je veel in je hoofd zit en je lijf gespannen voelt, is één van de plekken waar die spanning zit je buik. Het voelt als je buik inhouden om een strakke broek aan te doen maar dan de hele tijd. Als je die te strakke broek aan hebt, verandert je hele houding en haal je moeilijker adem. Probeer drie keer per dag 10 seconden je buik los te laten. In het begin is dat lastig en moet je bewust je spieren sturen (bijvoorbeeld door je hand op je buik te leggen, rustiger adem te halen en je ademhaling naar je hand te sturen). Je zult merken dat dit steeds makkelijker gaat, totdat je bewust wordt dat je buik steeds fijner gaat aanvoelen. Uiteindelijk heeft het effect op de rest van je lijf. Dit klinkt alsof het niks met seks te maken heeft, en dat heeft het ook niet. Maar leren ontspannen heeft een positief effect op je seksleven. En dan niet te snel opgeven omdat je niet snel iets merkt natuurlijk!”

Wil je meer weten over ADHD en seksualiteit of een afspraak maken met Zafanja? Je kan haar een mailtje sturen.