Categorie: Depressie

Vraag het de professional: ADHD en slapen

Geplaatst op door Danitsja

Slecht slapen en ADHD gaan vaak hand in hand. Slaapproblemen kunnen de ADHD-symptomen verergeren en allerlei andere akelige gevolgen hebben. Gebrek aan energie, prikkelbaar zijn en lichamelijke klachten zijn slechte slapers niet vreemd. Hoe kan je nou zorgen dat je beter gaat slapen? Psychiater Sandra Kooij van PsyQ Den Haag en ADHD Fund legt uit wat vrouwen met ADHD kunnen doen bij slaapproblemen.

Psychiater met decennia ervaring in ADHD

Sandra Kooij houdt zich al tientallen jaren bezig met onderzoek naar en behandeling van ADHD. De laatste jaren zet ze zich actief in voor vrouwen met ADHD omdat er simpelweg te weinig wetenschappelijke kennis is over hoe ADHD-symptomen zich specifiek uiten bij vrouwen. Sandra is zelf een druk bezette dame. Naast haar werk als psychiater schrijft ze boeken, is ze initiatiefnemer van ADHDFund (online crowdfunding van onderzoek), is ze amateurkunstenaar en leert ze sinds kort zingen. “Mensen hebben weleens aan mij gevraagd of ik zelf ook ADHD heb,  ik herken me wel in de passie en energie van ADHD’ers,  ik vind het heel inspirerende mensen!”

Slaapproblemen en ADHD, hoe zit dat?

ADHD en slaapproblemen gaan opvallend vaak samen. In sommige gevallen is het slaapprobleem de aanleiding voor verder lichamelijk of psychologisch onderzoek, omdat mensen simpelweg niet meer functioneren. Hoe zit dat? “Slaapproblemen komen bij bijna iedereen met ADHD voor, zodat je je kunt afvragen of ADHD niet eigenlijk een slaapstoornis is. Vaststaat dat de ernst van ADHD toeneemt door slaaptekort. De vraag is of het omgekeerde ook geldt: of ADHD verbetert door betere slaap. Daar doen we nu onderzoek naar.” Mensen met slaapproblemen en ADHD komen meer dan eens in de hulpverlening terecht met klachten als burn-out, chronische vermoeidheid, stemmingswisselingen, overgewicht en noem maar op.

Soorten slaapproblemen

Gebrek aan slaap heeft enorme impact op het dagelijks functioneren en op de ernst van ADHD-symptomen. Toch heeft niet iedereen dezelfde problemen met slapen. “Er zijn verschillende typen slaapstoornissen bij ADHD (onder andere restless legs, slaap apneu, inslaap problemen), maar de meest voorkomende is de verlate slaapfase, een stoornis van de biologische klok. Dit hangt samen een verlate aanmaak van het slaaphormoon melatonine, zoals wij hebben aangetoond. Dan ga je liefst laat naar bed en laat op. Laat opstaan lukt vaak niet door school of werk, en dan ontstaat slaaptekort. Veel mensen met ADHD slapen maar 5-6 uur per nacht. Dit is veel te weinig, 7-8 uur is optimaal.” Veel mensen me ADHD zijn zelfbenoemde nachtvlinders en kortslapers. Dit wordt door onderzoek bevestigd.

Impact van slaapproblemen

Slaaptekort kan tot ernstige problemen leiden in het dagelijks leven. Niet alleen ben je moe na een slechte nacht (of meerdere slechte nachten), ook vele andere aspecten van je leven worden beïnvloed. “Goede slaap is veel belangrijker dan we dachten: voor je aandacht, je stemming, maar ook voor je gewicht en gezondheid op de langere termijn. Door slaaptekort neemt je eetlust toe en zo kan je dik worden. Obesitas leidt weer tot hoge  bloeddruk, hart- en vaatziekten en kanker. Gelukkig kan je deze negatieve spiraal doorbreken met bepaalde maatregelen, melatonine ’s avonds en licht ’s ochtends.” Een goede slaaphygiëne, zoals dat met een mooi woord heet, is onmisbaar om je slaapproblemen in toom te houden.

Hoeveel uren slaap per nacht heb je nodig?

Veel mensen met ADHD zeggen minder of juist meer dan acht uur slaap per nacht nodig te hebben om goed te kunnen functioneren. Hoe kom je er nou achter hoeveel slaap je nodig hebt? “De natuur heeft het zo geregeld dat je 7 tot 8 uur slaap nodig hebt om geestelijk en lichamelijk te herstellen en fit te zijn voor de volgende dag. Mensen die korter slapen hebben meer klachten en ziekten, zo blijkt uit onderzoek. Mensen die zeggen minder slaap nodig te hebben bedoelen vaak dat ze niet langer kunnen slapen. Meer slapen is trouwens ook ongezond! Dus 7 tot 8 u is optimaal.” De truc is niet zozeer achterhalen hoeveel slaap je nodig hebt, maar zorgen dat je minstens 7 uur per nacht kan slapen. Hoe doe je dat?

Nachtrust bevorderen: slaaphygiëne

Wat kan je doen om een goede nachtrust te bevorderen? “Ten eerste: zorg dat je genoeg slaapt en eerder slaapt, dus voor 24:00 uur. Dus zorg voor een goede slaaphygiëne: geen koffie na 20:00 uur en geen fel licht (van schermen) na 21:30 uur. Ten tweede: zorg voor een goed contrast tussen dag en nacht.” Op tijd naar bed en eerder inslapen klinkt lastig. Gelukkig heeft Sandra enkele goede tips:

  • je scherm op ‘nightshift’ zetten na 21:30 uur
  • de tv weghalen uit je slaapkamer, of tv kijken met donkere zonnebril op
  • warm douchen ’s avonds (verhoogt je melatonine spiegel)
  • bedsokken tegen koude voeten (van kou word je wakker)
  • zorgen voor donkere slaapkamer (van licht word je wakker)
  • stoppen met onregelmatige diensten of ze beperken
  • ’s ochtends fel licht opzoeken: minimaal 30 minuten buiten zijn, zonder zonnebril
  • sporten (verhoogt je melatonine spiegel)
  • zoveel mogelijk op zelfde tijd opstaan en naar bed gaan (ritme is steeds hetzelfde)
  • zo nodig 3 mg melatonine om 23 uur
  • zo nodig 30 min lichttherapie ’s morgens (vooral nodig in winter)

“We krijgen binnenshuis te weinig licht om de klok duidelijk te maken hoe laat het is. Dus hoe groter het contrast tussen licht en donker gedurende dag en nacht, hoe beter je slaapritme, en, dat is wel aangetoond, hoe minder ADHD!” Minder slaapproblemen en minder last van ADHD-symptomen, dat klinkt als een geweldige oplossing. Zijn slaapproblemen en ADHD werkelijk zo direct met elkaar verbonden door het verschil in licht en donker?

Licht en slaapproblemen bij ADHD

“In Mexico en Spanje komt minder ADHD voor dan in noordelijker landen bijvoorbeeld. Door het contrast tussen licht en donker te vergroten kun je het zuidelijke effect van meer licht imiteren en kun je beter gaan slapen: met melatonine voor de nacht, en licht ’s ochtends. Omdat het licht in je ogen moet vallen moet je je zonnebril overdag dus zoveel mogelijk thuis laten!” Meer zonnestralen pakken met je ogen om ’s nachts beter te slapen. Het klinkt mooi, maar voor ADHD’ers is dat juist lastig.

“ADHD’ers zijn heel vaak overgevoelig voor licht, zodat ze juist vaker een zonnebril dragen dan anderen. We doen nu onderzoek naar het oog bij ADHD, maar weten al wel dat in je ogen ook dopamine en melatonine receptoren zitten. Die reageren op licht en communiceren met de biologische klok!”

Wat te doen bij slaapproblemen?

Samenvattend is het dus belangrijk om overdag zoveel mogelijk licht te vangen door buiten te zijn, en het ’s nachts donker te houden, jezelf rozig te maken door een warme douche ’s avonds, geen oppeppende middelen te gebruiken (schermlicht, cafeïne), en zoveel als mogelijk een vast  ritme aan te houden. Toevallig heb ik zelf in januari, als onderdeel van een ‘balansweek’, vergelijkbare regels aangehouden voor het slapen. Dat was met veel resultaat! Goed om dat weer strenger toe te passen. Hoe zorg jij dat je beter kunt slapen?

Zeven woorden die de lading beter dekken dan ‘lui’

Geplaatst op door Danitsja

Ken je haar? Die slavendrijver in je hoofd, die jou de hele dag door het slijk haalt? Haar favoriete verwijt: je bent lui!

Ik ken haar maar al te goed. Want al zit ik soms hele dagen achter mijn laptop te stressen of tuinier ik me af en toe in het zweet, regelmatig doe ik ook helemaal niks. En daar vindt ze wat van, dat strenge mens in mijn hoofd.

Oordeel

‘Lui’. Wat betekent dat eigenlijk? Volgens mij is het niks meer dan een oordeel. Als je lui bent, ben je een slecht mens. Want je bent inactief in een wereld die om productiviteit draait. Er is een grove karakterfout in je systeem geslopen en dat is je eigen, domme schuld. Nou ja, dat alles zegt mevrouw Slavendrijver. Maar heeft ze gelijk? Bestaan slechte mensen wel? Diep van binnen geloof ik van niet. En heb ik dus maar besloten het woord ‘lui’ uit mijn vocabulaire te schrappen.

Niemand is lui.

Jij dus ook niet. Maar misschien ben je wel:

1. Ongemotiveerd.

Dit bedoelen mensen vaak met: ‘je bent lui’. Maar net zo goed kun je zeggen: de taak is gewoon niet boeiend!

Oplossing: de taak leuker maken. Zet muziek op, doe het dansend, eet er een ijsje bij, doe het met een vriendin. Beloon jezelf als je klaar bent. Of doe het gewoon niet. Want zeg nou eerlijk: waarom zou je in hemelsnaam je kleren strijken of elke week de auto wassen?

2. Ongestructureerd.

Je hebt (nog) geen overzichtelijke planning gemaakt. Gevolg: alle honderden opties dwarrelen als stofdeeltjes rond in je hoofd. Je probeert ze te vangen, maar dat lukt niet. En dus zit je verlamd op de bank.

Oplossing: pak een vel papier. Schrijf alle opties op een rij. Verdeel grote klussen in kleine subtaken. Ga vervolgens na welke opties het belangrijkste zijn en zet daar een B bij. Bedenk welke taken prioriteit hebben en schrijf daar een P naast. Ga aan de slag met de taken waar BP bij staat. Zijn het er teveel en weet je al dat het niet op tijd gaat lukken? Dan heb je teveel op je bordje. Regel uitstel van deadlines of delegeer taken.

3. Moe.

Je hebt gewoon geen energie! Je hoofd is moe, of je spieren. Omdat je gisteren de hele dag heel hard naar je computerscherm hebt gestaard, of de auto hebt gewassen. Omdat je een ziekte of beperking hebt die jou continu uitput. Of omdat je al maanden op je tandvlees loopt en geen rust durft te nemen uit angst ‘lui’ te zijn.

Oplossing: gewoon lekker uitrusten! Health comes first. Want zonder je gezondheid kun je niks.

4. Bang.

Je hebt last van angst. Je bent bang om te falen bij de taak die je zou moeten doen. Of dat je dakloos zult raken, dat de hemel op je neer zal storten of dat je binnenkort over een bananenschil uitglijdt en nooit meer zal kunnen lopen.

Oplossing: geef jezelf niet op je kop, maar ga aan de slag met je angst. Spreek jezelf vriendelijk toe, schrijf op wat je dwars zit, ga na hoe realistisch je horrorscenario’s zijn of bel iemand op die je geruststelt. Ben je vaak bang, ga dan in therapie.

5. Somber.

De wereld is één groot zwart gat en alles is jouw schuld. Dat is niet waar, maar zo voelt het wel. Geen wonder dat er niks uit je handen komt! Het heeft toch allemaal geen zin.

Oplossing: lieverd, het heeft wél zin! En je bent helemaal goed zoals je bent. Je bent alleen in een zwart gat gevallen en daar moet je nu uit zien te klauteren. Ga iets leuks doen. Vind je nu niks leuk, doe dan wat je vroeger leuk vond. Ga na of er misschien verdriet, angst of boosheid achter je somberheid zit, en geef die emoties de ruimte. Ben je lange tijd somber, dan heb je misschien een depressie. Zoek hulp van een psycholoog!

6. Creatief.

Mensen met veel ideeën voelen zich vaak lui. Waarom? Omdat ze van hun honderden ideeën maar drie of vier kunnen uitvoeren.

Oplossing: realiseer je dat je minstens twintig levens nodig hebt om ál jouw ideeën te realiseren. Logisch dus dat de meeste ping-geluidjes in je hoofd nooit uitgroeien tot een plan van vlees en bloed. Probeer eens om je ideeën bij te houden in een schriftje of je telefoon. Pik er elke maand één of twee uit en ga daarmee aan de slag. Voel je niet schuldig over de rest.

7. Aan het genieten.

Je zou het bijna vergeten in onze calvinistische, neoliberale maatschappij, maar genieten is goed! Leuk! Fijn! Vooruit, als het je helpt wil ik je er best even aan herinneren dat genieten heel goed is voor je gezondheid, je relatie, je concentratie, je bloeddruk enz. Maar kom op, zeg. We zijn toch niet op aarde om de hele tijd maar nuttig te zijn!

Oplossing: geen. Genieten is namelijk geen probleem 😊 Natuurlijk, als je een deadline hebt is op een terras hangen met een biertje niet altijd even handig. Maar voel je alsjeblieft niet lui telkens wanneer je geniet van het leven.

Geen slecht mens

Nu ik deze lijst heb gemaakt, voelt ‘lui’ niet meer zo naar. Want of ik nou somber, angstig, ongestructureerd of aan het genieten ben: een slecht mens ben ik niet. Natuurlijk is het vervelend als ik iets moet doen, en het niet lukt. Maar met boos worden op mezelf heb ik nog nooit iets opgelost. In tegendeel: daar word ik juist somber van, en juist dat legt me lam. De beste oplossing is altijd: praktisch denken en lief zijn voor mezelf.

Herken jij dit? Met welke andere woorden zou jij ‘lui’ willen vervangen?

 

 

 

 

 

 

A temporary dive

Geplaatst op door Danitsja

“I fell down in that hole again. I am a lump of jelly, I am a dead fish.” Gisteren was ik nog vrolijk. Zo klonk ik in elk geval, toen ik voor ADHDvrouw op de radio kwam. Maar vrolijk ben ik eigenlijk niet. En dus zit dat ene liedje van Ane Brun weer in mijn hoofd.

Vluchten

Lui, noemde ik het gisteren nog. Toen ik de hele ochtend in bed bleef liggen en pas om drie uur ’s middags eindelijk achter mijn laptop zat, want gewerkt moest er worden. Wat een opluchting toen ik meteen weer een goed excuus kreeg om weg te vluchten: ADHDvrouw had iemand nodig voor een radio-interview. Om vier uur ’s middags, dus amper zat ik achter de laptop of ik mocht alweer weg. Een paar uur lang was ik even vrolijk, blij en hyper, daarna wachtte de plicht weer. Een plicht die ik de hele avond wegmoffelde door onder te duiken in mijn favoriete uitstelgedrag: facebook, twitter, killersudoku’s.

En nu zit ik hier weer en wil ik weer weg. Ik wil wegvluchten van deze laptop. Ik wil wegvluchten van het alziend oog van mijn geweten. Van de plicht. Van alles wat moet. Van alles wat me op de hielen zit. Maar hoe meer ik vlucht, hoe erger het wordt.

En dus prijs ik mezelf maar dat ik er in elk geval zit. Dat ik woorden typ en niet weer onderduik.

Toverstokje

Wat een gekke paradox dat ik gisteren op de radio nog vertelde hoe belangrijk het is om de diagnose te krijgen. Om dat pilletje te kunnen slikken, maar ook om te begrijpen waarom je bent zoals je bent. Om te weten: ik ben niet stom, ik ben gewoon anders.

De dingen doen die op je lijstje staan, je huis opruimen, niks laten liggen in de trein, niet door anderen heen praten, geen gekke want te originele dingen zeggen, de hele dag werken en ’s avonds ontspannen: al die dingen die voor mij voelen als zwemmen tegen de stroom in, zijn voor de mensen om mij heen een eitje. Als je dat weet, kun je jezelf blij in de spiegel kijken. Kun je ineens trots zijn op je associatieve hoofd. Jezelf daadwerkelijk origineel vinden in plaats van gek. Van je springerigheid houden, de eb en vloed van je energieniveau accepteren.

Dat is de theorie. Nu de praktijk.

Want zo simpel is het niet. Ja, het helpt, die diagnose. En dat pilletje, daar ben ik nog elke dag blij mee. Maar het is niet alsof alles dan als met een zwaai van een toverstokje weer goed is. Gevolgschade heet dat, met een mooi woord.

Delete

Want soms val ik zomaar weer in dat gat en komen al die herinneringen weer naar boven. Hoe ik iets geks zei en iedereen om me moest lachen. Hoe ik in die overvolle middelbareschoolaula stond en probeerde met mijn beslissende gedachtestem boven het krioel van al dat brugpiepersgeschreeuw uit te komen en te beslissen bij welk groepje ik kon gaan zitten, en hoe ik er toen van de buitenkant uitzag: sloom, raar. Hoe ik een jaar lang probeerde te herstellen van een burnout, maar bijna elke dag huilend op kantoor zat.

Zoveel herinneringen zijn weer eens opgerakeld en ik typ en ik typ en ik typ ook dingen die te beschamend zijn om echt te publiceren, en die ik maar snel weer delete. Ik blijf maar typen tot het niet meer gaat, want wat een stom kutblog is dit nou weer. Wat zit ik hier nou weer om aandacht te vragen en medelijden op te wekken.

Ik stop. Ik huil.

Ik ga naar beneden.

En ik pak de telefoon. En ik praat. En ik vertel. Alles waar ik me zorgen over maak, alles wat me dwarszit komt er uit.

En dan is alles weer goed.

De stem in mijn hoofd die alles afkraakt wat ik doe, denk of zeg, is weer getemd. Terug in haar kooi, met de sleutel op het slot.

Alsof iemand even met een toverstokje heeft gezwaaid.

Rugzak

Wat denken we toch vaak dat we het alleen moeten kunnen. Dat we de baas kunnen – moeten – zijn in ons eigen hoofd. Dat we niet afhankelijk mogen zijn: niet van een pilletje, niet van de mensen om ons heen, niet van een ‘label’ om onszelf te mogen begrijpen. Dat we in plaats daarvan zelfredzaam moeten zijn en overal boven moeten staan.

En natuurlijk is dat goed: om voor jezelf te kunnen zorgen, het heft in eigen handen te kunnen nemen. Maar wat heb je er nou aan om koppig door te blijven lopen met een last die je niet meer kunt dragen? Waarom zou je die zware rugzak blijven tillen als je staat te trillen op je benen? Door training kweek je spieren. Door overbelasting verniel je ze hooguit.

Ik gaf de rugzak even uit handen. Ik worstelde en kwam boven. “I fell down in that hole again. But I know that it’s just a temporary dive.”

Lange adem

Geplaatst op door Danitsja

dear-stress
Vorige week belde mijn apotheek, of ik even €300.- wil afrekenen voor mijn medicatie. Ik ben blij dat ze bellen voordat de medicijnen worden besteld, want dat bedrag kan ik echt niet ophoesten voor anderhalve maand dexamfetamine. Dus nu zit ik zonder, net als duizenden anderen, en ik loop gigantisch tegen mezelf aan. Noodgedwongen heb ik weer een lange adem, maar ik ben het nu al zat.

Even zonder

Na het bericht van de apotheek heb ik mijn huisarts om raad gevraagd. Zij heeft namelijk, als het goed is, de begeleiding van mijn medicatie overgenomen. Naast dat ze terecht aangeeft dat het voorschrijven van medicatie en een medische verklaring specialistisch is, komt ze er ook achter dat het overdragen van mijn dossier niet is gedaan. Blijkbaar val ik nog onder de psychiater en ik hoop dat dit een goed teken is. Vlak na dit gesprek ga ik een lang weekend weg met mijn man, dus ik neem me voor de psychiater te mailen. Ik heb voor het eerst van mijn leven een medicijnpaspoort mee zodat ik in het weekendje weg mijn medicatie kan gebruiken. Maar omdat ik nog geen oplossing heb voor mijn vlot slinkende voorraad dexamfetamine ben ik voorzichtig. Te voorzichtig, en die psychiater heb ik nog steeds niet gemaild. Dat even zonder medicatie, het is voor mij geen optie. Nu in elk geval niet, want ik ben uitgeput door burn-out en een nog te diagnosticeren fysieke oorzaak. Ik kan dit er echt even niet bij hebben.

Zo moe, niks lukt

Het weekendje weg was heerlijk en zo ontzettend nodig. Ik ben blij dat we de financiële mogelijkheid hebben om even de zon op te zoeken. Het heeft me goed gedaan, maar ik heb er wel een relapse van. Ik heb teveel gedaan, want op vakantie druk ik de neiging om even rustig aan te doen weg. Ik wil wat zien en wat doen, wat op dat moment ook prima lijkt te gaan. Maar eenmaal terug merk ik de vermoeidheid. Niks lukt en ik ben veel te snel overprikkeld. Vanmiddag gaat het mis, ik ben bij mijn ouders langs en de prikkels worden me teveel. Weer sta ik bij mijn moeder te huilen, vooral omdat ik zo klaar ben om mijn eigen ‘gezeik’ aan te horen. Wanneer ga ik nou eens vooruit en stopt de eindeloze strijd? Ik ben gewoon zo moe!

Diepe zucht en weer door

Helaas is mams, zoals meestal, degene die de tranen moet drogen. Maar het moest er blijkbaar even uit. Ik ga nu, na ik dit blogje heb geschreven, gelijk de psychiater mailen om te kijken wat hij voor mij kan betekenen. Nu nieuwe medicatie gaan uitproberen lijkt me heel onverstandig, net als stoppen. Maar met de huidige richtlijnen kom ik niet zomaar meer aan ‘normale’ dexamfetamine. Ik hoop op een medische verklaring waarom ik dat wel nodig heb zodat ik in elk geval één werkend hulpmiddel heb om de komende maanden door te komen. Wat ik hoop op korte termijn eindelijk wat meer te weten over waarom ik zo ziek blijf en beter te gaan worden. Misschien dat ik na die tijd de luxe heb om zonder medicatie aan de gang te gaan. Maar nu kost de strijd voor mijn gezondheid, tegen de stemmingen, voor enigszins deelnemen aan de samenleving en tegen de niet werkende medische protocollen me zoveel energie, dat heb ik niet. Dus een diepe zucht en weer door, eerst maar eens de psych mailen voor hulp.

Meer informatie

Heb jij de petitie van Dure Dex, Niet Zo Flex al getekend? Zij strijden voor betaalbare ADHD-medicatie, te beginnen bij dexamfetamine. De ambitie is om de eigen bijdrage voor alle medicatie de deur uit te doen. Ook voor bijvoorbeeld MS waarvoor nu een hele hoge eigen bijdrage wordt gevraagd. Teken de petitie en zet de patiënt weer centraal in de gezondheidszorg.

ADHDvrouw maakt zich hard voor meer informatie en kennis over ADHD bij vrouwen, iets wat nog steeds (!!) over het hoofd wordt gezien. Daarnaast zijn bijwerkingen van medicatie in de regel alleen getest op mannen en lopen vrouwen binnen de (geestelijke) gezondheidszorg veel aan tegen aannames en gebrek aan kennis waardoor we de juiste zorg niet of laat krijgen. Met blogs, een boek, congressen en lotgenotencontact proberen we de vrouw met ADHD zelf de juiste informatie en middelen aan te reiken om wel de weg naar de juiste hulp te kunnen vinden.

Danitsja

Pas op voor een bore-out!

Geplaatst op door Danitsja

moe_werkVerveling op het werk kan voor ernstige klachten zorgen. Vermoeidheid, depressiviteit en een algeheel gevoel van nutteloosheid zijn klachten waar veel mensen met een bore-out mee rondlopen. Verveling, gebrek aan uitdaging, een laag zelfbeeld en schaamte om over de problemen te praten (want iedereen heeft het druk en jij zit je te vervelen) kunnen op de lange termijn het plezier in het werk ernstig verstoren. Aangezien mensen met ADHD over het algemeen tien stappen vooruit denken en zeker afwisseling nodig hebben om werk uitdagend te houden, ligt een bore-out op de loer. Pas op, herken je klachten en probeer er wat aan te doen voordat je van ellende thuis komt te zitten.

Bore-out, bestaat dat echt?

Ja en nee. Om een bore-out als beroepsziekte te erkennen is er (nog steeds) te weinig onderzoek gedaan naar hoeveel mensen met een bore-out kampen en hoe dat invloed heeft op hun functioneren. Het voornaamste bezwaar is dat er te weinig veldonderzoek is gedaan en het teveel steunt op theorie om bore-out als een klinische diagnose aan te merken. Grappig genoeg is de uitleg op Wikipedia heel duidelijk over wat een bore-out is en waarom het nog geen klinische diagnose is. Aan de andere kant zijn er wel weer verschillende onderzoeken gedaan over tijdsverspilling op het werk en verveling onder werknemers. Ook zijn er voldoende mensen die met ernstige klachten kampen naar aanleiding van jarenlange verveling of werken onder hun niveau. Ondanks dat het nog niet de officiële erkenning heeft van een burn out, is de bore-out niet uit de lucht gegrepen.

20% van de werknemers is niet geïnteresseerd in hun baan

De infographic waar dit cijfer vandaan komt is gebaseerd op een onderzoek in Engeland, maar het is wel een teken aan de wand. Werknemers verspillen tijd op het werk, niet alleen om even een pauze te nemen zodat ze zich beter kunnen concentreren of om een band met een collega op te bouwen. Bijna een kwart van de Engelse werknemers verspilt tijd omdat ze onvoldoende geïnteresseerd zijn in hun huidige baan. De situatie in Nederland zal hopelijk niet zo dramatisch zijn, toch is het belangrijk om verveling, desinteresse en afstomping op de werkvloer te voorkomen en aan te pakken. Zowel werkgevers als werknemers kunnen daar een rol in spelen. Werkgevers kunnen bijvoorbeeld meer werk delegeren, werkdruk bespreekbaar maken en samen met de werknemer kijken naar doorgroeimogelijkheden. De werknemer kan zich inzetten om projecten aan te pakken, werkzaamheden proberen meer te verdelen onder verschillende collega’s en open te zijn over de problematiek rondom de werkdruk. Soms is de enige oplossing uit te kijken naar een baan die beter bij je past. Dit zal in de huidige tijd niet makkelijk zijn, maar een beter passende functie zou je ook intern kunnen zoeken.

Bore-out bij ADHD

ADHD’ers zijn over het algemeen snelle denkers, hebben moeite met zich concentreren op taken waar ze niet heel erg warm voor lopen, kunnen impulsief en beweeglijk zijn en kunnen een hoger werktempo hebben dan hun collega’s zonder ADHD. Deze informatie is af te leiden uit allerlei overzichten over symptomen bij ADHD en kunnen problematisch zijn wanneer een baan onvoldoende uitdaging geeft. De risico’s van een bore-out zijn niet mis. ADHD’ers die het idee hebben dat ze onvoldoende worden uitgedaagd op het werk of zich zelfs structureel vervelen zullen actie moeten ondernemen. Praat met je manager of vertrouwenspersoon, probeer je werk interessanter te maken en kijk naar doorgroeimogelijkheden intern. Mocht dat niks uithalen kan een jobcoach of recruitmentbureau helpen om extern te kijken naar werk wat beter bij je past. Je hebt teveel kwaliteiten om weg te kwijnen in een baan die niet bij je past!

Danitsja Koster

Bronnen:

Wikipedia: Bore-out
Infographic: Verspil jij ook zoveel tijd op het werk?
Bore-out: Feit of verzinsel?
Trimbos: Symptomen ADHD
Vervelingsziekte bore-out door werken onder je niveau

FacebookTwitterWebsite

Ritalin en alcohol, roken of drugs

Geplaatst op door Danitsja

ritalinOp onze Facebookpagina kwam een aantal hele goede suggesties voor nieuwe blogs voorbij. Een daarvan gaat over de combinatie van ADHD-medicatie als Ritalin met alcohol, roken en soft drugs. Uiteraard staat er in de bijsluiter dat je beter geen genotsmiddelen kan gebruiken in combinatie met Ritalin, maar wat zijn de gevolgen hiervan? Ik ging op zoek naar onderzoeken en artikelen in de hoop antwoord op deze vraag te vinden.

Ritalin en alcohol, roken of drugs wordt afgeraden

Laten we met een open deur in huis vallen, het gebruiken van Ritalin in combinatie met genotsmiddelen als nicotine, alcohol en drugs wordt afgeraden. Dit staat al in de bijsluiter van het doosje methylfenidaat, dus dat lijkt me geen hele grote verrassing. Waarom dit wordt afgeraden is na een rondje Googlen enigszins duidelijk, maar niet helemaal. De combinatie van alcohol of soft drugs en Ritalin kan de bijwerkingen op het centraal zenuwstelsel versterken. Dit omdat Ritalin een stimulantia is en alcohol en bijvoorbeeld wiet een verdovend middel. Dit kan je brein behoorlijk in de war brengen.

Gevaren gebruik Ritalin en alcohol of drugs

Wanneer Ritalin wordt gebruikt in combinatie met alcohol en drugs, zeker wanneer je nog niet zo lang Ritalin gebruikt, kan je lichaam hier heftig op reageren. De effecten van de medicatie kunnen ernstig worden versterkt door het gebruik van alcohol en drugs. Bijwerkingen kunnen optreden door het gebruik van genotsmiddelen of veel erger optreden dan normaal. Het misbruiken van Ritalin en alcohol kan vergaande gevolgen hebben, juist omdat je een stimulantia met een verdovend middel combineert. Deze combinatie van middelen kan bijvoorbeeld tot gevolg hebben dat je veel meer gaat drinken dan je lichaam aankan, omdat je niet merkt dat je teveel hebt gedronken. Dit kan leiden tot uitdroging, alcoholvergiftiging en andere lichamelijke problemen.

Ritalin en nicotine

Uit onderzoek blijkt dat ADHD’ers eerder en meer roken dan mensen zonder ADHD. Naast de impulsiviteit en verhoogd risico op verslaving, biedt een sigaret de ADHD’er een boost aan dopamine waar we nogal gevoelig voor zijn. Daarnaast wekt het de aanmaak nog allemaal andere stofjes aan die het verslavende effect versterken. Het zal dus ook niet als een big surprise komen dat alcohol en sigaretten als soort van zelfmedicatie worden gebruikt bij ADHD. De grap aan het hele verhaal is dat er nog steeds te weinig onderzoek is gedaan om aan te tonen wat het effect is bij het gebruiken van genotsmiddelen in combinatie met ADHD en Ritalin. Het gebruik van alcohol en drugs kan depressiviteit en concentratieproblemen verergeren, maar geen enkel artikel kan dit staven met onderzoek of aangeven hoe groot die kans is. Logisch nadenken en jezelf een beetje in de gaten houden lijken het devies.

Wisselwerking Ritalin en medicatie

Naast de gevaren die kunnen optreden bij het gebruiken van Ritalin en genotsmiddelen, zijn er ook medicijnen waar methylfenidaat geen heel succesvolle combinatie mee vormt. Bespreek dit dus met je arts, wanneer hij of zij er niet zelf over begint. De combinatie met medicatie tegen AIDS en HIV wordt afgeraden, dus overleg met je arts wat een goed alternatief kan zijn. Hetzelfde geldt voor bepaalde medicatie tegen depressiviteit. Mocht je antidepressiva gebruiken, overleg dan met je arts of Ritalin wel een goed idee is.

Conclusie: pas op met genotsmiddelen, al weet niemand precies waarom

Dat we moeten oppassen met het gebruik van genotsmiddelen omdat het schade kan aanrichten aan onze gezondheid en verslavend kan zijn, dat weten we allemaal. Maar niemand kan tot nu toe duidelijk aangeven of ADHD’ers en ADHD’ers die medicatie gebruiken een groter risico hebben op gezondheidsproblemen of ernstige bijwerkingen wanneer Ritalin en genotsmiddelen samen worden gebruikt. Daarom is mijn conclusie, gebruik common sense wanneer je medicatie en genotsmiddelen tegelijk gebruikt. Neem je pilletje niet in met een glas whiskey, drink en rook niet te veel, zorg dat je je eigen grenzen kent en vraag anderen je te helpen die grenzen aan te houden en probeer het gebruik van genotsmiddelen beperkt te houden. Totdat er wat meer onderzoek is gedaan naar de effecten van genotsmiddelen op gebruikers van Ritalin zullen we het hiermee moeten doen.

Kleine toevoeging: het wordt afgeraden om medicatie en genotsmiddelen tegelijk te gebruiken omdat de gevolgen daarvan onvoldoende bekend zijn. Bij deze website zijn geen zorgprofessionals of medische wetenschappers betrokken, de site wordt gerund door ervaringsdeskundigen. Mijn advies op persoonlijke titel is om sowieso geen middelen door elkaar te gaan gebruiken, mocht je naast bijvoorbeeld Ritalin of Dexamfetamine een genotsmiddel willen gebruiken is het verstandig om er één te kiezen en die geleidelijk uit te proberen. Denk hierbij wel aan de invloed van hormonen, stress, vermoeidheid, verminderde weerstand enzovoorts die ook kunnen meewegen in het effect van medicatie en genotsmiddelen. Bij twijfels en vragen, neem altijd contact op met je psychiater of huisarts!

Danitsja Koster

Bronnen:

Bijsluiter Ritalin
Combinatie medicijnen en drugs
Dangers of mixing Ritalin with alcohol and other drugs
Ritalin (methylphenidate) and Alcohol / Food Interactions
Gaat Ritalin en alcohol samen?
Mixing Alcohol and Methylphenidate
Behandeling met medicijnen
ADHD en de werking van Methylfenidaat
Werking tabak
Nicotine and alcohol dependence in patients with comorbid attention-deficit/hyperactivity disorder (ADHD)
Veelgestelde vragen over ADHD bij volwassenen
Medicijn: Ritalin

FacebookTwitterWebsite

Nog een labeltje?

Geplaatst op door Danitsja

balansVorig weekend zat ik met een vriendin te praten over hoe het met haar is. Door lichamelijke en emotionele omstandigheden worstelde ze al een tijdje met haar energie en had ze last van gedeprimeerde gevoelens. Nou kan je al even in de dertig zijn, in zo’n geval wordt je gewoon door je ouders naar de dokter gestuurd. In dit geval stuurde haar ouders haar naar een behandelaar die zich richt op het herstellen van de lichamelijke energiebanen (als ik het goed heb onthouden), in de hoop dat ze daarmee verschillende zaken kan oppakken. Daar kwamen wat onverwachte dingen uit. Zowel voor haar, als voor mijzelf.

Niet zo zweverig als het klinkt

Een behandeling om je energie weer in goede banen te leiden klinkt mij nogal zweverig in de oren. Gelukkig is mijn vriendin net zo nuchter als ik, dus zij dacht er precies hetzelfde over. Totdat ze de eerste behandeling achter de rug had. Ze zegt dat je tijdens de behandeling daadwerkelijk al merkt dat er wat gebeurd in je lichaam en de behandelaar echt resultaat lijkt te boeken. Ach, de moeite van het proberen waard! Ik hoop van harte dat ze er wat aan heeft, na de zoveelste bloedtest voor een tekort aan ijzer ben je sowieso overgeleverd aan de meer vage en zweverige behandelwijzen tegen vermoeidheid en energiegebrek. Dan maar een die lijkt te helpen.

“HSP, zegt dat je iets?”

De behandelaar waar mijn vriendin nu loopt is niet alleen met deze energiebehandeling bezig, ze is ook voedingsadviseuse en getraind om met HSP’ers om te gaan. Daar wordt het echt interessant. Zij vroeg aan mijn vriendin of ze van HSP (Hoog Sensitief Persoon of High Sensitive Person) heeft gehoord, aangezien ze nogal wat kenmerken herkende bij haar. Mijn vriendin heeft zich wat ingelezen en wist niet wat ze las. “Dat ben ik!” Naast dat het een enorme eye opener voor haarzelf was, herkende ze ook een paar mensen uit haar omgeving zeer goed in de omschrijvingen en stellingen die ze in deze zoektocht tegenkwam. Juist, daar kwam ik in beeld.

ADHD, HSP, anders nog iets?

Uiteraard ben ik na deze prangende vraag online gaan speuren naar test en checklists om te zien of ik mezelf hier ook in kon herkennen. Na wat algemene informatie te hebben gevonden kwam ik op een lijst met HSP-kenmerken uit. Ik ging er even rustig voor zitten om deze waslijst aan kenmerken op m’n gemak door te lezen. Dat was maar goed ook, ik viel bijna van mijn stoel! De herkenning van zo’n beetje elke stelling voedde mijn ongeloof en verwarring. “Dit ben ik!” Hoe kan het dat ik dit nooit heb geweten? En wat moet ik nu met deze informatie? Veel kenmerken hebben raakvlakken met ADHD, heb ik het dan beide of eerder HSP dan ADHD? Er kwamen allerlei vragen in mijn op.

Rustig nadenken over de volgende stap

Voor nu heb ik besloten om dit traject zeer rustig op te starten. Toevallig geeft de behandelaar van mijn vriendin regelmatig interactieve sessies over HSP dus daar wil ik, al is het alleen maar uit nieuwsgierigheid, wel een keer aanschuiven. Vanaf daar zien we wel weer verder, ik zal er toch mee moeten leren leven als blijkt dat ik een HSP’er ben. Net als dat ik ermee moet leren leven dat ik een ADHD’er ben. Daar zijn dan wel allerlei behandelingen voor, maar het meeste komt toch uit jezelf, zeker omdat ik altijd vergeet medicatie te nemen. We gaan het zien. Het is in elk geval voor mij wel een bevestiging dat ik inderdaad anders ben dan anderen, maar ook dat dit oké is en dat ik er niet alleen in sta.

Naiad

De goede voornemens-dip

Geplaatst op door Danitsja

hardlopenDat was het weer, de feestdagen van 2013 zitten er weer op en de goede voornemens van 2014 vliegen ons om de oren. Dit jaar gaan we wel ineens alles doen wat ons de afgelopen jaren niet is gelukt, en dat allemaal tegelijk ook nog! We gaan stoppen met roken, drinken en teveel eten. We gaan eindelijk starten met sporten, een langgekoesterde hobby uitoefenen, meer tijd doorbrengen met dierbaren en die fijne baan of promotie moet toch ook eens gaan lukken. Ik heb ook elk jaar weer veel te veel wilde plannen om te gaan uitvoeren, maar al snel ligt de teleurstelling op de loer. Is het wel haalbaar?

Professionaliseren in 2014

Dit jaar heb ik mezelf voorgenomen een site te lanceren die als professioneel uithangbord voor mijn schrijfdiensten en andere talenten moet gaan dienen. Ik moet nog een naam en de siteindeling bedenken, maar ik ben er al wel over uit dat dit de juiste volgende stap is. Op deze site wil ik voornamelijk informatie bieden en opdrachtgevers binnen halen, een persoonlijke blog lijkt me dan een beetje misplaatst. Toch wil ik het bloggen doorzetten en uitbreiden, dus dan daar maar een aparte site voor? En ga ik me met deze site richten op een niche (ben niet heel goed in keuzes maken) of ga ik breder, of allebei? En zowaar had ik een plan voor drie nieuwe sites terwijl de laatste post op ADHDer.nl alweer van drie weken terug is. Klinkt als een topplan.

Goed voornemen: sporten

Vorig jaar (jeetje, wat klinkt dat al lang geleden) ben ik begonnen met hardlopen. Gewoon, uit mezelf en voor mezelf. Met een app, een paar sportschoenen en een hardloopbroek van mijn vriend ben ik in het wilde weg begonnen en dat ging best prima. Dit deed ik voor het ontbijt, maar dat is alleen haalbaar als ik met de auto naar mijn werk ga en de files te overzien zijn. Dat is de laatste periode niet echt aan de orde geweest. Nu ligt het dus alweer een tijdje stil terwijl ik door de Sint en Kerstman goed verwend ben met handige hardloopattributen. Ik moet tijd maken om te gaan lopen. Maar wanneer? Ik wil graag lopen want ik vind het heerlijk, maar wanneer ik ’s avonds thuis kom ben ik er ook wel weer even klaar mee. Het grote dilemma van tijd maken voor sporten is dus nu al begonnen.

Hobby’s uitoefenen

Een ruim jaar geleden kreeg ik met de kerst allerlei fijne spulletjes om te beginnen met schilderen. Ik heb de maanden ervoor tijd besteed aan mijn tekenskills en was klaar voor de stap naar het canvas doek. Op mijn bureau richtte ik een fijne plek in met mijn nieuwe ezel, doeken, kwasten en verf. Ik was klaar om de nieuwe Picasso te worden. Puntje bij paaltje heb ik daadwerkelijk een keer de rust gehad om echt wat op het doek te zetten, en dat terwijl ik het heerlijk en enorm ontspannend vind! Dat moet toch echt beter kunnen. Naast het schilderen wil ik graag leren programmeren in HTML en PHP om zo mijn eigen sites te kunnen bouwen. Ik heb twee mooie boeken klaar liggen en een goede vriend die programmeur is en me met liefde helpt. Toch loopt het traject naar superprogrammeur (of überhaupt in staat zijn om wat zinnige code uit m’n hoofd op te lepelen) niet van een leien dakje. Ik vind het leuk, interessant en er zit zeker meerwaarde voor mij in. Schop onder den kont en gaan?

Gezonder leven vanaf 1 januari

De meest gehoorde goede voornemens hebben volgens mij te maken met gezonder leven. Stoppen met roken, drinken, vet eten, zoveel kilo afvallen en het eerder genoemde beginnen met sporten. Ik vraag me af of het zinnig is om op 1 januari te stoppen met roken of te beginnen met sporten. Is dat niet de meest lastige dag van het jaar? Waarom doen we dit niet wanneer we het zelf zat zijn en er helemaal achter staan? Ik wil ook stoppen met roken en ben het af en toe al behoorlijk zat. Maar hét moment heb ik nog niet gehad, zeker niet middenin de nacht op een gezellig feestje tijdens Oud & Nieuw. Dat scheelt weer een voornemen om gefrustreerd over te raken!

Einde aan de goede voornemens-dip

Blijkbaar is het nieuwe jaar hét moment om het leven volledig om te gooien en een beter, gezonder en prettiger mens te worden. Mij lijkt dat niet heel realistisch, ook al word ik er wel enigszins in meegesleept. Dus wat is de truc om de nieuwjaardip tegen te gaan? Schrappen en inplannen. Ik ga alleen werken aan de goede voornemens waar ik echt wat mee wil, dat zijn er al meer dan zat. Ik ga tijd inplannen voor mezelf (schilderen) en voor mijn toekomst (programmeren en websites bouwen), daarnaast kan ik best een dagje in het weekend tijd maken om een rondje te gaan lopen. Het zet geen zoden aan de dijk, maar het neemt wel de teleurstelling weg en hopelijk motiveert het me om meer aan de slag te gaan met mijn doelen voor dit jaar. Wie weet sleep ik al doende nog wat leuke opdrachten of een mooie promotie binnen. Enthousiasme en passie lokken succes uit, of niet dan! Ik denk dat ik mijn voornemen om te stoppen met roken nog even bewaar tot volgend jaar. Dan is 2014 nog redelijk te overzien.

Maak er een topjaar van!

Naiad

Feestdagenstress?

Geplaatst op door Danitsja

kerst_stressDeze week stelde ik een vraag op onze Facebookpagina om te zien hoe ADHD’ers omgaan met de feestdagenstress. De antwoorden variëren van ‘Ik had als kind al een hekel aan deze maand en kan niet wachten tot het januari is’ tot ‘Ik laat de versiering lekker het hele jaar hangen’. Ik heb ook elk jaar weer moeite om mijn hoofd boven water te houden, zeker omdat er naast de feestdagen ook nog zes verjaardagen tussendoor fietsen. Dat moet toch beter kunnen! Hierbij tips voor vier verschillende feestdagentypes met ieder hun eigen visie op de decembermaand.

1. Dat hele kerstgebeuren mag aan mij voorbij gaan

Er zijn mensen die niet op kerst, oud en nieuw en de decemberdrukte zitten te wachten. Dat is je natuurlijk goed recht! Een puntje van aandacht kan zijn dat familie, vrienden en je partner toch verwachten dat je deelneemt aan de feestelijkheden. Daar zijn grofweg twee oplossingen voor: je zorgt door werk, vakantie of een goed betoog dat je in overeenstemming met de feestdagenfans het samenzijn kan missen. Het is uiteraard van groot belang dat je aangeeft waarom je er niet bij kan zijn zonder de feestvreugde bij de andere partij de kop in te drukken. Of je zorgt ervoor dat je wel aan de feestelijkheden meedoet, maar dan op een manier die voor jou te overzien is. Dus bijvoorbeeld om voor te stellen waar kerst wordt gevierd, vanaf wanneer je daarbij aanwezig wil zijn en door open te zijn over je bewaren en daarmee de ruimte te creëren om niet uren in de keuken te staan of je even terug te kunnen trekken als je daar behoefte aan hebt. Tussen een uitbundig feest wat de hele dag duurt en totale afwezigheid bevinden zich legio van mogelijkheden. Daar is vast een middenweg in te vinden.

2. Op zich vind ik kerst wel leuk, maar het is allemaal zo’n gedoe

Laten we gezellig met elkaar besluiten dat de feestdagen zo’n gedoe zijn als je er zelf van maakt. Gooi alle verwachtingen en spanning de deur uit en maak er een feest van waar iedereen van kan genieten. Denk bijvoorbeeld aan de mogelijkheid om iedereen met wie je een van de feestdagen viert een deel van het eten en drinken te verzorgen. Je kan er ook voor kiezen om de versieringen ingetogen te houden, volledig over te slaan of gezellig met een clubje het optuigen van de kerstboom te doen. Daarnaast zijn vaak de cadeaus ook nog een stressfactor. Je kan ervoor kiezen om (bijna) geen cadeaus te doen, je inkopen alvast in september in huis te halen en in te pakken, of alle cadeaus bij dezelfde webwinkel (ingepakt en wel) te bestellen zodat je daar geen zorgen meer over hebt. De gouden regel is dus: hou het overzichtelijk en behapbaar zodat je er ook nog van kan genieten.

3. Ik ben gek op de feestdagen, maar het sloopt me

Als je gek bent op de feestdagen heeft het weinig zin je ervan te overtuigen dat het ook gezellig is zonder versieringen en cadeaus. Dus hoe pak je dat slim aan? Verdelen en plannen lijkt de enige manier. Begin vroeg met cadeaus kopen, recepten verzamelen en hulptroepen inschakelen. Mensen die bij of met jou de feestdagen komen vieren mogen best een handje uitsteken, samen cadeaus inpakken is toch veel leuker dan alleen! Met het opruimen, schoonmaken en versieren van het huis kunnen de feestgangers ook best even helpen, zeker als je elkaar erg goed kent, en niet alles hoeft op een avond af. Je kan er best een week voor uittrekken om je huis aan kant te maken voor het sint-, kerst- of oud en nieuwsfeest. Dat scheelt een hoop gedoe. Mocht dat niet voldoende zijn kan je op de feestdag zelf ervoor kiezen om een soort lopend buffet aan hapjes, diner en drinken klaar te zetten. Dan zijn de gasten vrij om te pakken waar ze zin in hebben en kan jij je lekker vermaken met de andere feestgangers. Of je gaat lekker uit eten, dan heb je helemaal geen zorgen over hapjes, drankjes en versieringen!

kerst zak cadeaus

4.Ik ben gek op de feestdagen en heb nooit last van stress

Top! Stuur ons alsjeblieft een mail met hoe je dat doet. Wij hebben het op papier onder de knie, maar in praktijk kunnen we nog wel wat tips gebruiken. Hele fijne december allemaal!

Naiad

ADHD en sociale omgang op het werk

Geplaatst op door Danitsja

Loesje baas ontvriendenLaten we even eerlijk zijn, ADHD zet je niet ‘uit’ wanneer je naar je werk gaat. Was het maar zo’n feest. In plaats daarvan hebben de meeste ADHD’ers juist op het werk moeite met hun ADHD-trekjes en het gevoel dat ze niet alles uit zichzelf (kunnen) halen.

Hoe ga je hiermee om? Gebruik je medicatie, zoek je heil in hulpmiddelen en trucs, stel je collega’s en managers op de hoogte of juist niet? Hoe zorg je ervoor dat je het beste uit jezelf haalt zonder jezelf voorbij te lopen en in je typische ADHD valkuilen te trappen? Het lijkt erop dat er nog veel is te winnen voor ADHD’ers op de werkvloer, want lang niet iedereen kan even open zijn over ADHD en bijbehorende issues.

Medicatie voor ADHD

Veel ADHD’ers hebben vroeger of later te maken met de keuze om wel of geen medicatie te gaan gebruiken. Er zijn genoeg voor- en nadelen te bedenken, ik vind dat iedereen voor zichzelf moet besluiten of hij/zij voldoende baat heeft bij bepaalde medicatie of niet. Ik gebruik het met vlagen, dat ligt voornamelijk aan mijn ADHD trouwens. Er zijn periodes dat ik het gebruik en het prima gaat, maar na bijvoorbeeld een vakantie of drukke periode komt de klad er weer in. Ik merk wel dat ik er profijt bij heb dus ik ben vandaag weer begonnen met het nemen van Ritalin, voornamelijk om me op mijn werk beter te kunnen concentreren en voldoende energie te hebben om het werk goed af te ronden. Want welke tips, trucs en hulpmiddelen je allemaal inschakelt, voor sommige ADHD’ers is medicatie onvermijdelijk.

Hulpmiddelen ADHD

Naast medicatie, die ik dus niet zo heel structureel inneem, heb ik uiteraard wat tips en trucs in de afgelopen jaren geperfectioneerd. Een van mijn grootse reddingen is ‘het lijstje’. Het to do-lijstje, de papieren agenda, een Word-document met actiepunten: het lijstje is de afgelopen twee decennia mijn redding geweest. Door middel van een lijstje kan ik overzicht aanbrengen in mijn taken, prioriteiten stellen, data en tijden aan bepaalde klussen hangen en mezelf dwingen deze opgelegde deadlines te vervullen. Zeker op mijn werk heb ik zo zaken voor mezelf kunnen inplannen zodat ik niet een dag van te voren ineens bedenk dat ik een enorm project moest opleveren waar ik nog niks voor had gedaan en kan ik niks vergeten. Want ja, ik ben echt een vergiet als ik zaken niet opschrijf. Daarnaast werk ik met kleurcodes in mijn email en overzichten in Excel, zijn de mappen op mijn computer akelig netjes geordend en bevestig ik alle afspraken die ik maak per email. Op die wijze heb ik overzicht, kan ik niks vergeten en kan ik altijd terug vinden wat er is afgesproken of opgeleverd. Dat geeft een hoop rust in den Kopf kan ik je vertellen.

Sociale omgang met ADHD

Het je anders voelen dan de rest en het gevoel hebben nooit echt ergens bij te horen omdat mensen jou niet begrijpen/jij andere mensen niet begrijpt is een beetje inherent aan ADHD en stoornissen uit het autismespectrum. Veel ADHD’ers hebben het gevoel anders te zijn dan anderen en niet helemaal begrepen te worden. Dat kan ervoor zorgen dat je je niet helemaal thuis voelt op een plek en niet de ruimte hebt of neemt om volledig jezelf te zijn. Ik merk bijvoorbeeld aan mezelf dat ik in een professionele omgeving minder van mezelf loslaat en bewust een rustige, professionele en daarmee misschien ook minder opvallende kant van mezelf te laten zien.

Professionele uitstraling

Ik lijk op het werk rustig en serieus, soms vraag ik me af of ik daarmee mezelf teveel op de achtergrond plaats. De gekke opmerkingen, rare dansjes, associatieve gedachten en impulsieve acties die mijn familie en partner van me gewend zijn zullen weinig collega’s en managers van mij zien. Dit omdat ik het enerzijds niet erg gepast vind (al heb ik alleen maar bij organisaties gewerkt waar dat echt wel kon) en anderzijds omdat ik me nooit volledig op m’n gemak heb gevoeld. Nu zal dit niet alleen maar met ADHD te maken hebben, maar ik ben wel benieuwd hoe andere ADHD’ers hiermee omgaan. Bindt je in op het werk om zo professioneel over te komen, of heb/neem je de ruimte om jezelf te zijn?

Openheid over ADHD of niet?

De onvermijdelijke vraag over ADHD en werk is natuurlijk: ben je open over je ADHD op het werk? In mijn omgeving merk ik dat ADHD’ers vaak redelijk terughoudend zijn met het delen van hun ADHD op het werk. Gaandeweg zijn er redelijk wat ADHD’ers die de stap durven te zetten om het aan een aantal directe collega’s te vertellen, maar zeker managers en HR of P&O liggen nogal gevoelig. Dit zal zeker te maken hebben met de huidige beeldvorming rondom ADHD en de crisis waar we gezellig in zitten. Daarnaast kan je je afvragen of je er goed aan doet het te delen.

Lange weg te gaan voor professionele ADHD’er

In het vorige bedrijf waar ik werkte was vrij veel openheid en persoonlijke ruimte omdat het een klein bedrijf is. Daarnaast was ik bezig met mijn zoektocht naar ADHD terwijl ik daar werkte en wilde graag mijn leidinggevende en direct collega’s daarin betrekken, het wordt anders wel heel lastig te verklaren dat je zoveel naar de dokter bent. Ik heb daar toen de ruimte gekregen uit te leggen wat het is en wat het met mij doet, maar ik merk achteraf toch dat ik niet zoveel mezelf ben geweest als dat ik misschien had kunnen zijn.

In het bedrijf waar ik nu werk is de persoonlijke aandacht wat kleiner omdat het bedrijf groter is. Ik heb met een paar directe collega’s gedeeld dat ik ADHD heb en hoe ik daarmee omga, maar in het management is dit niet bekend. Ik hoef het niet perse geheim te houden, maar het is ook nog niet echt ter sprake gekomen. Misschien dat ik toch ergens verwacht dat er negatief over geoordeeld gaat worden als mensen mij als werknemer nog niet goed kennen, dus ik kijk wat dat betreft eerst de kat uit de boom. Daarnaast zie ik ook niet echt in wat het management of ik ermee opschieten om hier een big deal van te gaan maken. Ik functioneer naar behoren of zelfs beter en doe dat lekker op eigen kracht. Misschien dat ik in de loop der tijd er wel meer openheid aan wil geven juist om de positieve beeldvorming te bevorderen, maar dan wel pas op het moment dat ik mijn sporen heb verdient.

Naiad