Danitsja
Op woensdag 18 januari ga ik voor Avanti Almere wat meer vertellen over ADHD. Het zal een vraaggesprek worden wat de mooie titel ‘Mens in Almere’ heeft gekregen. Nu heb ik zelf een tijdje voor Avanti Almere gewerkt en is de gespreksleider een goede vriendin van me, dus wat dat betreft maak ik me weinig zorgen. Tijdens het voorbereidende gesprek kwam er bij mij een waterval aan bijzondere ervaringen en anekdotes voorbij, dus het gesprek zal ik vast prima kunnen vullen. Toch wil ik niet alleen maar grappige anekdotes vertellen, ik wil echt wat meegeven. Dus de hamvraag is: wat mag ik echt niet vergeten te vertellen over ADHD?
Wat is ADHD?
Nu weet ik helaas nog niet precies wie er op 18 januari zullen aanschuiven in de Nieuwe Bibliotheek in Almere Stad, dus is het lastig inschatten welke voorkennis mensen hebben. Ik zal uiteraard kort wat vertellen over de sub-types die bij ADHD worden onderscheiden, namelijk het hyperactieve type, het onoplettende type, het gecombineerde type en NAO (niet anders omschreven). Daarnaast is het altijd goed om te benoemen dat er overlap is in symptomen van ADHD en autisme, dyslexie, dyscalculie, depressie, hoogbegaafdheid en dat deze aandoeningen ook samen kunnen voorkomen. Maar hoe vat ik verder ADHD nou goed samen? De concentratieproblemen, het chaotische hoofd, de hyperactiviteit, associatief denken, uitdaging en structuur nodig hebben, wat is nou de kern zonder dat ik te kort door de bocht ga? Want het is echt meer dan ‘een beetje druk zijn’ of je niet lekker kunnen concentreren. Impulsiviteit, niet presteren naar je kunnen, groots denken, geen filter hebben, grenzenloos zijn, veel prikkels zoeken, makkelijk overprikkeld raken en ogenschijnlijk eindeloos energie hebben horen net zo goed bij ADHD.
ADHD in mijn dagelijks leven
De vraag vanuit Avanti Almere is om iets te vertellen over ADHD vanuit het perspectief van een ervaringsdeskundige. Daarom is het denk ik goed om te kijken naar hoe de positieve en negatieve effecten mijn dagelijks leven mede bepalen. Als ik kijk naar mijn energie, hyperfocus, afgeleid zijn, out of de box ideeën, uitdagingen opzoeken en toch vasthouden aan agenda’s en planningen, geen blad voor de mond hebben en zwart-wit doen en denken dan zie ik wel degelijk een rode lijn. Ik ben heel positief, optimistisch en ondernemend, mijn ADHD doet daar een lekker schepje bovenop. Juist daarom is het moeilijk om te onderscheiden wat ‘ik’ ben en wat ‘ADHD’ is. Hoe zwart-wit ik ook af en toe kan zijn, dat onderscheid is uitermate grijs. Soms kan ik mijn gebrek aan concentratie en het niet kunnen stil zitten flink vervloeken. Maar op andere momenten ben ik juist blij dat mijn energie en doorzettingsvermogen dezelfde pas kennen, mijn grootse ideeën me op het juiste spoor zetten en mijn impulsiviteit de reden is voor talloze memorabele avonturen.
ADHD, wat kan je ermee?
Veel mensen die meer informatie zoeken over ADHD kennen de negatieve kanten of, mooier gezegd, de uitdagingen. Dat zijn ook vaak de dingen die in symptomenlijstjes, nieuwsberichten en wetenschappelijke of medische artikelen worden benoemd. Maar vergeet niet dat ADHD net zo goed een gave kan zijn, je moet alleen wel weten hoe je ermee om kan gaan. Het leven wordt dan niet plotsklaps één groot feest met slingers en champagne, maar het kan wel een flink verschil maken in je levensgeluk en zelfbeeld. Ook dit wil ik graag benadrukken om zo ruimte te maken voor meer ‘bijzondere hoofden’ op de werkvloer en in de dagelijkse praktijk. De uitdagingen blijven, maar zonder de kwaliteiten te gebruiken wordt het een heel zwaar leven. Daar is niemand mee geholpen.
Creatief
De meeste mensen met ADHD denken net even anders dan de rest en lopen daardoor tegen allerlei problemen aan. Maar wanneer er een situatie ontstaat waarin vrij brainstormen, last minute toevoegingen en creatieve oplossingen voor onoplosbare problemen gewenst zijn, dan zie je vaak de creatieve geest van een ADHD’er opbloeien. Juist door associatieve gedachten, herkenning op gevoel of inhoud en bijna kinderlijk groot dromen kan het creatieve ADHD-brein het verschil maken.
Flexibel
Vergeten, overheen gelezen, niet gezien, niet gehoord, ik dacht dat het pas volgende week was. De excuses op school waarom huiswerk niet af was gelden vaak net zo goed voor het huishouden, afspraken waar weinig regelmaat in zit (garage, tandarts, of ben ik de enige die dat ALTIJD vergeet?) en afspraken die worden gemaakt als het ADHD-brein zich alweer op wat anders heeft gestort. De levenslange race tegen vergeten vergt veel flexibiliteit van het lijdend voorwerp. Moet dat immense werkstuk morgen af? Dan trek ik wel een nachtje door. Gymkleren vergeten? Met een T-shirt en een legging kom ik er ook. Zo lang de druk niet overdreven hoog is, kan deze flexibele en oplossingsgerichte houding een kwaliteit zijn voor jezelf en je omgeving.
Hyperfocus
Dit is voor mij zowel een kwaliteit als een valkuil, want die twee gaan bij mij bijna altijd hand in hand. Wanneer ik in mijn hyperfocus zit voelt het alsof ik de wereld aankan en iets heel bijzonders aan het doen ben. Het voelt lekker om me helemaal onder te dompelen in werk, een boek lezen of iets anders wat mijn aandacht helemaal opslokt. Het lastige is dat ik dit uren kan doen en daarna instort omdat ik veel te veel van mezelf heb gevraagd. Zet je hyperfocus gericht in, dan is het een echte kwaliteit! Ik werk met een RSI-app op mijn laptop die me waarschuwt om pauze te nemen, een telefoongebruik-app op mijn telefoon om te monitoren hoeveel ik hem gebruik en sinds kort een activity tracker die zegt wanneer ik te lang op mijn kont heb gezeten. Zo zet ik mijn hyperfocus een tijdje gericht in zonder teveel van mezelf te vragen, in de tijd dat ik aan het werk ben kan ik nog steeds bergen verzetten!
Heb jij goede tips of ideeën die ik echt niet mag vergeten om de 18e te vertellen? Ik hoor het heel graag!
