Vraag het de professional: ADHD en huishouden

Veel vrouwen met ADHD ervaren stress en teleurstelling omdat het huishouden niet op de rit is. Vergeetachtigheid, moeite met taken beginnen, het huishouden saai vinden en algehele chaos in het huis zorgen voor een onoverkomelijke berg met poetsklussen en puin ruimen. Hoe pak je dat beter aan? Huishoudcoach Els Jacobs van De Huishoudcoach in Leiden geeft tips om het huishouden op de rit te brengen.

Huishoudcoach met ervaring in chaos

Els Jacobs is sinds 2006 de drijvende kracht achter De Huishoudcoach, maar ze is niet altijd zelf een geweldige huisvrouw geweest. “Ik ben niet georganiseerd geboren, in tegendeel. Ik weet helaas als geen ander hoe het is om in chaos te leven. Maar ruim 15 jaar terug heb ik het tij met vallen en opstaan weten te keren en sindsdien doe ik niets liever dan anderen helpen weer lucht in hun huis, administratie en agenda te brengen.”

Ze coacht mensen naar een opgeruimd leven en leidt mensen op tot organizer. “Het opleiden doe ik met veel enthousiasme via de Opleiding tot Professional Organizer voor Particulieren (OPOP) en de Opleiding tot Organizer voor de Zakelijke Markt (OOZM).” Een dame die dus van de hoed en de rand weet als het gaat om het huishouden organiseren! Zou haar methode ook ‘ADHD-proof’ zijn? Alle dagelijkse uitdagingen in het huishouden kunnen wel wat structuur en organisatietalent gebruiken!

Verwachtingen van het huishouden met ADHD

Vrouwen met ADHD hebben vaak veel behoefte aan structuur, maar ook veel moeite om die structuur aan te brengen. Eens in de zoveel tijd gaat de goed uitgedachte planning de deur uit omdat het beklemt, de taken saai zijn of het simpelweg wordt vergeten. De moed zakt in de schoenen en het gevoel van falen steekt de kop op. Er moet toch een structuur te vinden zijn die wel werkt!

“De meeste schoonmaaksystemen werken in de praktijk niet, omdat ze perfect schoongemaakte huizen nastreven en veronderstellen dat mensen zich altijd in de ideale omstandigheden bevinden. Maar helaas hebben we allemaal dagelijks met ‘kinken in de kabel’ te maken. Denk maar aan een onverwachte file, ziek kind of een kapotte stofzuiger. En daar bovenop lopen we regelmatig ook tegen de grenzen van ons eigen kunnen aan.” Het welbekende verwachtingen managen lijkt de eerste stap voor een gelukkiger leven als niet zo geweldige huisvrouw.

Structuur in het huishouden met ADHD, hoe dan?

Toch moeten klussen wel worden gedaan. Het beginnen aan een schoonmaakklus, zeker een saaie, kan soms enorm lastig zijn. “De uitdaging is om met zo min mogelijk structuur zoveel mogelijk effect te sorteren. En niet om jezelf een molensteen om de nek te leggen, waarvan je eigenlijk op voorhand al weet dat je die nooit kan dragen!” Een haalbare takenlijst lijkt de start van een goede structuur voor het huishouden.

“Voor zo’n simpele structuur kun je het beste onderscheid maken tussen:

• grondige boenklussen, dat wil zeggen schoonmaakklussen die goed moeten gebeuren, en
• snelle poetsacties, dat wil zeggen schoonmaakklussen die je met de Franse slag kan doen

Alle wekelijkse schoonmaakklusjes vallen onder de snelle poetsacties. De zeven bekendste poetsacties zijn stofzuigen, dweilen, stoffen, sanitair afnemen, pedaalemmers legen, spiegelende oppervlakken schoonmaken en het gasfornuis schoonmaken. Deze hoeven echt niet grondig.” Dus elke week het huis op zijn kop zetten om goed te poetsen is niet nodig? Wat een verademing!

“Aan boenklussen die je maandelijks of jaarlijks doet, zoals ramen wassen, badkamertegels afnemen of de gordijnen wassen, besteed je juist wat meer aandacht. Kies er hiervan maar eentje per week uit en doe die liefst samen met anderen. Gedeelde smart is halve smart!” Els raadt aan om elke week zeven snelle poetsacties en één grondige boenklus te doen, het liefst dus met hulptroepen. “Doe het op het dagdeel of moment dat het jou uitkomt en je zal een prima schoon huis hebben.”

Herken je valkuilen

Als je het lastig vindt om aan een taak te beginnen, kan alleen structuur aanbrengen onvoldoende zijn. Het is zaak je af te vragen wat je lastig vindt en wat je valkuilen precies zijn. “Vind je het beginnen aan snelle poetsacties of grondige boenklussen moeilijk? Dan is het de truc om de taak dan in zulke kleine stapjes op te breken, dat je de drempel om aan de slag te gaan drastisch verlaagt.” Het opbreken van taken in kleine brokjes is een bekende tip voor mensen met ADHD, maar zeker geen onbelangrijke. Starten met een kleine stap maakt het voltooien van de taak een stuk minder lastig, legt Els uit.

“Als je bijvoorbeeld het gasfornuis wil schoonmaken omdat er aangekoekte etensresten op zitten, bedenk dan welke kleine actie van jouw kant het ‘schone gasfornuis’ dichterbij brengt. Misschien kun je er heet water overheen gooien, zodat de etensresten kunnen losweken. Of de gaspitten er alvast afhalen en de fornuisplaat sprayen met allesreiniger.” Zo bekeken lijkt de taak veel minder groot en vervelend. Daarnaast is de kans dat je de taak afmaakt groter. “Als je eenmaal bezig bent, ga je vaak door.”

Breng zelf structuur in je huishouden

Als je zelf weer met frisse moed aan de slag wil met je huishouden, dan kan het helpen om de tips van Els direct in de praktijk te brengen. Ze stelt voor eerst te beginnen met de zeven poetsacties. “Schrijf de acties op een post-it en hang ze op de koelkast of – nog beter – je badkamerspiegel. Voer de eerste week drie van deze poetsacties naar keuze uit. Met de Franse slag, want het hoeft niet perfect!” Perfectionisme is voor veel mensen een bekende valkuil, dus het is zeker goed om te bedenken dat niet perfect het eigenlijke doel is.

“Is dit lastig? Blijf elke week oefenen totdat ze je makkelijk afgaan. Voeg dan een vierde poetsactie toe. Gaat dit ook soepel, kies dan de week erop voor vijf poetsacties enzovoort. En zitten de zeven poetsacties er helemaal in? Kies dan pas af en toe een boenklus erbij. Een schoon huis is tenslotte een middel en geen doel op zich. Veel succes!” Zo klinkt het toch best heel haalbaar. Ruim elke dag even tijd in voor een klus om de routine erin te krijgen. Stap voor stap, niet perfect en de taak opdelen in kleine brokjes. Op deze manier gaan we er wel komen. Wie durft de uitdaging aan en gaat structuur aanbrengen in het huishouden?