Danitsja
Dat het gebruiken van genotsmiddelen of verslavende middelen tijdens de zwangerschap wordt afgeraden is wel bekend. Ondertussen zijn er verschillende onderzoeken gedaan naar de invloed van het nuttigen van alcohol tijdens de zwangerschap op bekende psychiatrische aandoeningen, waaronder ADHD. Hoe ADHD precies ontstaat of waar het vandaan komt is nog niet helemaal duidelijk. Erfelijkheid is een plausibele aanname die in de wetenschap momenteel wordt geaccepteerd als een mogelijke oorzaak, daarnaast zouden andere factoren ook een rol kunnen spelen zoals het nuttigen van alcohol tijdens de zwangerschap.
FAS en ADHD
Gebaseerd op de samenvatting van een aantal wetenschappelijke onderzoeken kan de voorzichtige conclusie worden getrokken dat symptomen van het Foetaal alcohol syndroom (FAS) en symptomen van ADHD een hoop raakvlakken hebben. Alcoholgebruik zal niet de enige of voornaamste oorzaak van ADHD-achtige klachten zijn, maar het is wel een belangrijke waarschuwing vanuit het wetenschappelijk veld aan mensen die denken tijdens de zwangerschap een drankje (of meer) te kunnen nuttigen. Het nuttigen van alcohol kan behoorlijke gevolgen hebben voor de ontwikkeling van het kind.
Diagnose Foetaal alcohol syndroom
Het Foetaal alcohol syndroom is een diagnose die wordt gesteld wanneer alle andere opties zijn uitgesloten. Het syndroom wordt veroorzaakt door het nuttigen van alcohol tijdens de zwangerschap, FAS wordt vastgesteld wanneer een kind aan de volgende kenmerken voldoet: specifieke uiterlijke kenmerken, groeiachterstand, afwijkingen centraal zenuwstelsel, klachten tijdens de zwangerschap en/of persoonlijke achtergrond moeder die positief zijn voor alcoholgebruik. Vooral het af en toe erg veel alcohol nuttigen kan leiden tot ernstige afwijkingen.
Alcohol tijdens de zwangerschap en ADHD
Aangezien het nuttigen van alcohol tijdens de zwangerschap invloed kan hebben op de ontwikkeling van de hersenen en ADHD een ‘aandoening’ is die zich in de hersenen manifesteert zijn er een aantal overeenkomsten in symptomen gevonden. Toch is het niet perse verbonden aan elkaar. Buiten dat het uitmaakt in welke periode van de zwangerschap er alcohol is genuttigd voor welke symptomen kunnen optreden, zijn er naast een aantal overeenkomsten tussen FAS en ADHD ook verschillen. Uit onderzoek blijkt dat 40% van de mensen met de diagnose FAS ook de diagnose ADHD hebben. FAS en ADHD gaan vaak samen. Het nuttigen van alcohol tijdens de zwangerschap kan zorgen voor specifieke afwijkingen in de ontwikkeling van de hersenen tijdens de zwangerschap. Overeenkomsten tussen FAS en ADHD zijn bijvoorbeeld afwijkingen in de motoriek, sociale vaardigheden, communicatie en gedrag. Bij FAS wordt onder andere ook een afwijkend probleemoplossend vermogen, een gemiddeld lager IQ en moeite met het verwerken van emoties aangemerkt wat niet direct met ADHD in verband wordt gebracht.
De toekomst voor FAS en ADHD
Aangezien er een aantal raakvlakken tussen ADHD en FAS is, zijn verschillende wetenschappers druk bezig om te onderzoeken of FAS als sub-type van ADHD kan worden aangemerkt en of de huidige omschrijving en kennis van FAS verder kan worden gespecificeerd en uitgebreid. Het kan zo zijn dat FAS en ADHD zich in dezelfde hersengebieden (kunnen) manifesteren waardoor symptomen vergelijkbaar lijken, maar het kan ook zijn dat FAS een oorzaak kan zijn van ADHD doordat het dezelfde hersengebieden beïnvloed. Momenteel is daar nog te weinig over bekend om een zinnige conclusie uit te trekken. Een ding is wel zeker, (grote hoeveelheden) alcohol nuttigen tijdens de zwangerschap kan heftige invloed hebben op de ontwikkeling van het kindje.
Gebaseerd op:
Relevante bronnen:
Manning MA, Eugene Hoyme H. Fetal alcohol spectrum disorders: a practical clinical
approach to diagnosis. Neurosci Biobehav Rev. 2007;31(2):230-8. Review.
Wattendorf DJ et al. Fetal Alcohol Spectrum Disorders. Am Fam Physician.
2005.15;72(2):279-285.
Hoyme HE, et al. A practical clinical approach to diagnosis of fetal alcohol spectrum
disorders: clarification of the 1996 institute of medicine criteria. Pediatrics.
2005;115(1):39-47.
Astley SJ, Clarren SK. Diagnosing the full spectrum of fetal alcohol-exposed individuals:
introducing the 4-digit diagnostic code. Alcohol. 2000;35(4):400-10.
van Wieringen H, Letteboer TGW, Rodrigues Pereira R, de Ruiter S, Balemans W,
Lindhout D. Diagnostiek van foetale alcoholspectrumstoornissen. NTVG. 2010;154:A331]
Riley EP, McGee CL. Fetal alcohol spectrum disorders: an overview with emphasis on
changes in brain and behaviour. Exp Biol Med. 2005 230: 357- 365.
Burd L, Cotsonas-Hassler TM, Martsolf JT, Kerbeshian J. Recognition and management
of fetal alcohol syndrome. Neurotoxicol Teratol. 2003 Nov-Dec;25(6):681-8
Autti-Rämö I et al. Fetal alcohol spectrum disorders in Finland: clinical delineation of 77
older children and adolescents. Am J Med Genet A. 2006 Jan 15;140(2):137-43.